دیدگاه امام صادق علیه السلام درباره روضه و عزاداری امام حسین علیه السلام
عزداری برای امام حسین (ع) از بعد از عاشورا شکل گرفت. حضرت زینب (س) و اهلالبیت امام حسین (ع) همان روز عاشورا در عزای آن حضرت سوگواری کردند. این رسم و عزای سید الشهدا در زمان امام صادق (ع) هم وجود داشته است که حضرت به آن اهتمام میورزیدند.
امام صادق (ع) فرمودند نفس کسی که بخاطر مظلومیت ما اندوهگین شود، تسبیح است و اندوهش برای ما، عبادت است و پوشاندن راز ما جهاد در راه خداست.سپس امام صادق (ع) افزود این حدیث را باید با طلا نوشت! (امالی شیخ مفید، ص .338)
امام صادق (ع): خدایا…آن دیدگان را که اشکهایش در راه ترحم وعاطفه بر ما جاری شده و دلهایی را که بخاطر ما نالان گشته و سوخته و آن فریادها و ناله هایی را که در راه ما بوده است، مورد رحمت قرار بده
ایشان میفرمودند «نزد هر کس که از ما (و مظلومیت ما) یاد شود و چشمانش پر از اشک گردد، خداوند چهره اش را بر آتش دوزخ حرام میکند.» (بحار الانوار، ج 44، ص .28)
وهمچنین در جای دیگر بیان کردند که هیچ چشمی نیست که برای ما بگرید، مگر اینکه برخوردار از نعمت نگاه به «کوثر» میشود و از آن سیرابش میکنند.(جامع احادیث الشیعه، ج 12، ص .554)
ایشان ثواب اشکر گریه را به دیگر اعمال مقایسه کردند و فرمودند: هر چیزی پاداش و مزدی دارد، مگر اشکی که برای ما ریخته شود (که چیزی با آن برابری نمیکند و مزد بی اندازه دارد).(جامع احادیث الشیعه، ج 12، ص .548)
امام صادق (ع) بر سجاده خود نشسته و بر زائران و سوگواران اهل بیت، چنین دعا میکرد و میفرمود: خدایا…آن دیدگان را که اشکهایش در راه ترحم وعاطفه بر ما جاری شده و دلهایی را که بخاطر ما نالان گشته و سوخته و آن فریادها و ناله هایی را که در راه ما بوده است، مورد رحمت قرار بده.(بحار الانوار، ج 98، ص .)
حضرت صادق (ع) در زمان خودشان بسیار به شاعران صله میدادند و یاران خودشان را به سوگواری برامام حسین (ع) تشویق میکردند. در زمان ایشان عزای سیدالشهدا نهادینه شد و بسیاری از مرد به زیارت کربلا میرفتند و افرادی مرثیه خوانی میکردند.
گریه کردن و گریاندن برای امام حسین
زید شحام نقل میکند که گفت: ما و گروهی از کوفیها در حضور امام جعفر صادق (علیهالسّلام) نشسته بودیم که جعفر بن عفان به حضور امام صادق مشرف شد. حضرت صادق وی را نزدیک خود جای داد و به او فرمود:
ای جعفر! گفت: لبیک! خدا مرا فدای تو کند. فرمود: به من اینطور رسیده که تو خیلی خوب درباره امام حسین (علیهالسّلام) شعر میگوئی؟ گفت: آری فدای تو شوم. فرمود: پس شعر بگو! وقتی وی شعر گفت: امام صادق (علیهالسّلام) بهقدری گریه کرد که اشکهای آن حضرت به گونههای صورت و ریش مبارکش فرو ریخت و افرادی هم که حضور داشتند گریان شدند.
سپس حضرت صادق (علیهالسّلام) فرمود: ای جعفر! بخدا قسم ملائکه مقرب خدا شعر تو را که در اینجا برای امام حسین گفتی شنیدند و بیشتر از ما گریه کردند. ای جعفر! خدا الساعه بهشت را بر تو واجب نمود و تو را آمرزید.
آنگاه فرمود: ای جعفر! آیا زیادتر از این برای تو بگویم؟ گفت: آری ای مولای من. فرمود: احدی نیست که درباره مصیبت امام حسین شعر بگوید و گریه کند و دیگران را گریان نماید مگر اینکه خدا بهشت را بر او واجب میکند و او را میآمرزد.
بانی روضههای امام حسین(ع)
براساس روایتهایی که بیان شد میتوان امام صادق(ع) را بانی روضههای امام حسین(ع) دانست که این رسم از ایشان به ما رسیده است. امروز طبق احادیث و روایات ایشان میتوانیم مجالس خود را برپا کنیم.
ایشان در روایتی هم فرمودند مجالسی که شیعیان برپا میکنند و در آن نام و ذکر اهل بیت(ع) را میبرند، دوست دارند که مقام معظم رهبری در سال ۱۴۰۰ در دیدار با مداحان با اشاره به این روایت فرمودند: «امام صادق (ع) از راوی سؤال میکنند: تَجلِسونَ وَ تُحَدِّثون؟ مینشینید دُور هم، صحبت میکنید، حرف میزنید؟ یعنی مسائل ما را مطرح میکنید؟ او جواب میدهد که بله، این کار را میکنیم؛ یعنی همین مجموعه هیأتها. بعد حضرت میفرمایند: اِنَّ تِلکَ المَجالِسَ اُحِبُّها؛ من دوست میدارم این مجالس را. قربان آن دل! [میفرماید] مجالس شما را دوست میدارم. اِنَّ تِلکَ المَجالِسَ اُحِبُّها و اَحیوا اَمرَنا؛مسئله ما را زنده نگه دارید.»