در این مقاله موضوع زندگی آرام در محضر امام حسن مجتبی علیه السلام را بررسی می کنیم :
وقتی می‌خواهید به یک مسیر ناشناخته سفر کنید باید نقشه داشته باشید تا در مسیر به سختی نیفتید و به راحتی به مقصد برسید. اگر نقشه یا راه بلد نداشته باشید، پیدا کردن مسیر برای شما مشکل خواهد شد یا اینکه اصلا نمی‌توانید به مقصد مورد نظر خود برسید. زندگی هم یک مسیر ناشناخته است باید برای بهتر رسیدن به مقصد، از راه بلد کمک بگیریم. فردی که مسیر را خوب بلد باشد و خوب هم زندگی کرده باشد و بهترین الگویی که می‌توانیم درباره آن صحبت کنیم و از صحبت های ارزشمند آن استفاده کنیم، امام حسن مجتبی علیه السلام است. حضرت، توصیه های دارند که سبب راحتی روح و جسم افراد می‌شود و با اجرا کردن این توصیه ها می‌توانیم زندگی شادی برای خودمان فراهم سازیم.
توصیه های امام حسن علیه السلام برای زندگی آرام
1. با همسایگان خود نیکی کنید
با افزایش یافتن جمعیت ها، زندگی به سمت آپارتمان نشینی رفته و این سبک زندگی برای خودش قوانینی دارد که فرد روزه دار و متدین باید بیشتر رعایت کنند. گاهی اتفاق میفتد که همسایه شما باعث اذیت شما می‌شود، شما نباید از مسیر اعتدال خارج شوید و رفتار تندی نشان دهید و آنها را شرمنده کنید، بلکه با رفتار خوب نسبت به آنها برخورد کنید تا احساس همدلی در شما ایجاد شود. چون مسلمان بودن مساوی با رفتار نیکو داشتن است. امام حسن علیه السلام فرمودند؛ با همسایه ات به نیکى همسایگى کن تا مسلمان باشى.[1]
نکته: وقتی با همسایگان خود درگیر شوید و نسبت به آنها فحاشی کنید، باید روزهای سختی را در آن منطقه تحمل کنید چون تمام نگاه ها نسبت به شما تغییر می‌کند. پس رفتار خوب داشته باشید چون اولین نفری که سود می‌برد خود شما هستید.
2. نسبت به مردم احسان کنید
شاید در این روزهای سخت، افرادی در فامیل یا محل زندگی شما باشند که نیاز به کمک شما داشته باشند.آنها را شناسایی کنید و به آنها کمک کنید. چون با حل کردن مشکل آنها، در واقع روح خودتان را به سمت تعالی می‌برید و آرامش کسب می‌کنید. نباید نسبت به هم نوعان خود بی خیال بوده و هیچ توجهی نداشته باشید.
فرد نیکوکار با احسان و نیکوکاری، شخصیت خود را کامل می‌گرداند و در تحقق تکامل وجودی خویش می‌کوشد. انجام اعمال پسندیده و نیک، انسان را از خسران رهایی می‌بخشد و مصداق انسان پیروز و سعادت‌مند می‌شود، به این معنا است که انسان در یک فرآیندی خود را از نقص به کمال می‌رساند.این خود سبب آرامش شخص می‌شود.
نکته: احسان و نیکوکاری باید در زمان مناسب باشد، وقتی در زمان مناسب بتوانید احتیاج شخص را حل کنید به او آرامش می‌دهید. و بعد از انجام نیکوکاری نباید هیچ منتی در مار باشد چون سبب ناراحتی شخص می‌شود. امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند: احسان آن است که تأخیرى در پیش و منّتى در پس نداشته باشد.[2]
3. قبل از انجام هر کاری تفکر کنید
افرادی که خوب فکر کردن را تکه ای از زندگی خود می دانند، رابطه ی بین طرز فکر و میزان پیشرفت را درک می کنند می‌دانند که فکر کردن چه اندازه اهمیت دارد. آن ها این را هم می دانند که برای تغییر زندگی خود و کسب کردن آرامش ، باید قبل از انجام هر کاری تفکر و اندیشه کنند. امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند: بر شما باد به تفکّر، که تفکّر مایه حیات قلب شخص بصیر و کلید درِ حکمت است.[3]
نکته: اگر قبل از انجام کار فکر نکنید و به صورت دفعتا وارد آن شوید، احتمال شکست شما بالاست و این شکست ها زمینه را برای فشار روحی شما مهیا می‌سازد. اما شما می‌توانید قبل از اینکه وارد کاری شوید، به آینده ای آن بیندیشید و سرانجام نیکی برای آن بسازید. تفکر باعث زیبا شدن زندگی شما می‌شود، خودتان را محروم نسازید.
4. همت بلند داشته باشید
برای رسیدن به بهترین ها، باید بیشترین همت خود را خرج کنید. شما نمی‌توانید در خانه بمانید و انتظار داشته باشید که بهترین ورزشکار دنیا شوید، بلکه باید تلاش و کوشش کنید تا بتوانید به آن چیزی که می‌خواهید دست پیدا کنید. «اصولا معیار ارزش انسان به اراده اوست. به مقتضای همت انسان و ارج و قدر هر کسی به قدر همت اوست که عالی باشد یا دانی، بلند همت یا دون همت باشد.» [4]
یکی از عواملی است که سبب آرامش می‌شود، رسیدن به موفقیت که برای آن باید تلاش و کوشش کنید. امام حسن علیه السلام یک تعبیر بلندی از همت داشتن دارند که باعث انگیزه و شوق انسان برای فرار کردن از تنبلی می‌شود.
امام حسن علیه السلام فرمودند: بى همّت را مردانگى نباشد.[5] شما برای رسیدن به آرامش باید قدم ها را کوتاه اما دقیق بردارید. «داشتن اراده قوی، اولین قدم برای تحصیل موفقیت است. زیرا انسان با اراده قوی همواره با مشکلات مبارزه کرده و تسلیم نمی‌شود. برای فرد با اراده، هیچ امری غیرممکن نیست، کسی که دارای عزم راسخ است، می تواند جهان را مطابق میل خود عوض کند.»[6]
پایان این نوشتار را می‌خواهم با حدیث زیبایی از امام حسن علیه السلام به پایان برسانم. امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند: اى فرزند آدم! نسبت به محرّمات الهى عفیف و پاکدامن باش تا عابد و بنده خدا باشى. راضى باش بر آنچه که خداوند سبحان برایت تقسیم و مقدّر نموده است، تا همیشه غنى و بى نیاز باشى. نسبت به همسایگان، دوستان و همنشینان خود نیکى و احسان نما تا مسلمان محسوب شوى. با افراد (مختلف) آنچنان برخورد کن که انتظار دارى دیگران همانگونه با تو بر خورد نمایند.[7]
پی نوشت ها:
[1] بحار الأنوار، جلد 78، صفحه 112
[2] همان، صفحه 115
[3] إعلام الدین، صفحه 297
[4] عباسعلی اختری، مدیریت علمی مکتبی از دیدگاه اسلام، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر، سال چاپ: 1384، چاپ اول، صفحه 121
[5] بحار الأنوار، جلد 74، صفحه 417
[6] عباسعلی اختری، پیشین، صفحه 122
[7] تنبیه الخواطر، ص 79، ح 33- بحارالأنوار: ج 78، ص 112
