عید قربان یکی از بزرگ‌ترین اعیاد اسلامی است که با یاد و خاطره‌ای از خلوص و بندگی حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) در برابر فرمان الهی گره خورده است. در این روز، مسلمانان سراسر جهان با ذبح قربانی، نه‌تنها یک سنت دینی را زنده نگه می‌دارند، بلکه مفاهیم عمیقی از عبودیت، ایثار، و توجه به نیازمندان را به نمایش می‌گذارند.
بازخوانی فرمان الهی و تسلیم در برابر آن
قربانی کردن در عید قربان، پیش از هر چیز، یادآور داستان حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) و فرزندش حضرت اسماعیل (علیه‌السلام) است. هنگامی‌که حضرت ابراهیم فرمان الهی برای قربانی کردن فرزندش را دریافت کرد، بی‌درنگ به آن گردن نهاد. حضرت اسماعیل نیز با آرامش و اطاعت، آمادگی خود را برای این قربانی اعلام کرد. این اوج تسلیم در برابر خداوند، الگویی برای مؤمنان شد که در برابر خواسته‌های الهی، باید خودخواهی‌ها، دلبستگی‌ها و وابستگی‌های دنیوی را قربانی کنند.
اهمیت قربانی کردن گوسفند و آداب آن
آن قربانی ارزشمند است که هدفمند باشد، وگرنه تنها ریختن خون حیوانات، بدون استفاده از گوشت آنها نه تنها ارزشی نداشته، بلکه ضد ارزش به شمار می‌آید. در روایتی می‌خوانیم که پیامبر اسلام(صله الله علیه و آله) فرمود: هرکس گنجشکی را بدون دلیل بکشد، آن گنجشک در روز قیامت در محضر پروردگار شکایت خواهد کرد که فلانی بدون آن‌که هیچ سودی عایدش شود، بیهوده مرا کشت و زنده‌ام نگذاشت تا از حشرات زمین بخورم. (كنز العمّال : 39971 .)
بیش از آن‌که ریختن خون در پیش‌گیری از حوادث منفی تأثیرگذار باشد، گذشتن از مال مطرح است. و به عبارتی صرف نظر کردن از بخشی از مال خود و مصرف آن در راه‌های مفید برای تقرب به خدا و جلوگیری از خسارات مادی و معنوی ارزشمند است.
هر نوع صدقه گرچه با ریختن خون هم نباشد آثار نسبتاً مشابهی دارد. و در روایات وارد شده است که صدقه هفتاد بلا را دفع می‌کند. از آن‌جا که قشر پایین و متوسط جامعه معمولاً از نظر دریافت مواد پروتئینی مانند گوشت در مضیقه بیشتری هستند، ریختن خون و هدیه گوشت قربانی به آنان می‌تواند از صدقه‌های برتر به شمار آمده و طبیعتاً عامل بازدارندگی بیشتری را می‌توان برای آن در نظر گرفت. لذا امام باقر (علیه السلام) فرمودند: «خداوند قربانی کردن و غذا دادن را دوست دارد».
بخشیدن گناهان با قربانی کردن
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در حدیثی فرمودند: «یُغْفَرُ لِصَاحِبِ الْأُضْحِیَّةِ عِنْدَ أَوَّلِ قَطْرَةٍ تَقْطُرُ مِنْ دَمِهَا، با ریختن اوّلین قطره خون قربانى، صاحب قربانى آمرزیده مى شود.» (من لا یحضره الفقیه،ج2،ص214)
قربانی و قدردانی از نعمت های خداوند
خداوند در سوره کوثر سخن از عطای خیر کثیر به پیامبرش را مطرح کرده و از او می خواهد در مقابل این نعمت قدردانی کرده و راه آن را نماز و قربانی کردن بیان داشته است و فرموده: «فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ (کوثر/2) پس براى پروردگارت نماز گزار و قربانى كن.» امروزه نیز هرگاه به مؤمنین نعمت هایی خاص و بزرگ می رسد آنها این دستور الهی را به جا می آورد و برای خداوند قربانی کرده و در حقیقت از او تشکر می کنند؛ مثلاً هنگام تولد فرزند، خرید خانه یا ماشین، ساخت منزل، پیروزی و موفقیت در کارها و… (حج برنامه تکامل، ص۳۴۶)
توجه به نیازمندان و ترویج روح همبستگی اجتماعی
از دیگر ابعاد مهم قربانی، جنبه اجتماعی آن است. گوشت قربانی طبق توصیه‌های اسلامی باید میان خانواده، خویشان، و فقرا تقسیم شود. این تقسیم نه‌تنها سفره مستضعفان را رنگین می‌کند، بلکه دل‌ها را به هم نزدیک می‌سازد و حس برادری و همدلی را در جامعه اسلامی تقویت می‌کند.
قربانی کردن در عید قربان، عمل ساده‌ای نیست. این سنت بزرگ، حاوی مفاهیمی عمیق از عبودیت، ایثار، همبستگی اجتماعی و تقوای قلبی است. با زنده نگه‌داشتن این شعائر، مسلمانان نه‌تنها به سیره انبیای الهی اقتدا می‌کنند، بلکه ارزش‌های بنیادین دین را در زندگی فردی و اجتماعی خود نهادینه می‌سازند.
عید قربان فقط برای قربانی کردن نیست؛ برای زنده کردن یاد بندگی و شکر نعمت‌های خداست.
چرا امسال این شادی بزرگ را در خانه‌تان جشن نگیرید؟ با یک دورهمی ساده، با تلاوت آیات قرآن، و یک پذیرایی ساده،
خانه‌تان را پُر از نور ایمان و لبخند شکر کنید جهت درخواست روضه خانگی کلیک کنید
