زیارت عاشورا یکی از دعاها و زیارات معتبر شیعیان است که جایگاه ویژه‌ای در معارف اسلامی دارد. این زیارت با محوریت امام حسین (علیه‌السلام) و اهداف قیام ایشان، همواره مورد توصیه امامان (علیهم‌السلام) قرار گرفته است. قرائت زیارت عاشورا باعث افزایش محبت به اهل بیت (علیهم‌السلام)، تقویت ایمان و ارتقای روحیه اخلاقی و اجتماعی مؤمنان میشود
زیارت عاشورا چیست؟
زیارت عاشورا متنی معتبر است که توسط امامان معصوم (علیهم‌السلام) برای زیارت قبر امام حسین (علیه‌السلام) و یادآوری اهداف قیام ایشان نقل شده است. این زیارت شامل ستایش خداوند، تجلیل از اهل بیت (علیهم‌السلام)، و بیان مظلومیت امام حسین (علیه‌السلام) و یاران وفادارشان است. منابع روایی شیعه مانند کتاب «مفاتیح‌الجنان» و «کامل الزیارات» این زیارت را به عنوان یکی از زیارات مستحب با فضیلت فراوان ذکر کرده‌اند.
فضیلت‌های زیارت عاشورا در روایات
- امام صادق ( علیه السّلام ) فرمود: به درستی که چون شخصی به قصد زیارت حسین ـ علیه السلام ـ از خانه اش خارج شود، در همان قدم اول گناهانش آمرزیده میشود، سپس پیوسته با هر قدم پاک و پیراسته میشود تا نزد قبر برسد.[1]
- امام محمد باقر (علیه‌السلام) اینگونه آمده است که: «اگر مردم می‌دانستند زیارت امام حسین (علیه‌السلام) چه ارزشی دارد، از شدت شوق و علاقه می‌مردند و حسرت رسیدن به آن پاداش‌ها، جسم و روح آنها را پاره پاره می‌کرد[2]».
- فضیلت قرائت زیارت عاشورا در کربلا و در کنار قبر امام حسین (علیه‌السلام) از برترین اعمال ذکر شده است.
زیارت عاشورا و دور کردن عذاب
شیخ عباس قمی می گوید : «شیخ ما ثقه الاسلام نورى رحمه اللّه علیه فرموده: اما زیارت عاشورا، در فضل و مقام آن بس که از سنخ سایر زیارات نیست که به ظاهر از انشاء و املاى معصومى باشد، هر چند که از قلوب مطهّره ایشان چیزى جز آنچه از عالم بالا به آن رسد بیرون نیاید بلکه از سنخ احادیث قدسیّه است که به همین ترتیب از زیارت و لعن و سلام و دعا، از حضرت احدیّت جلّت عظمته به جبرئیل امین و از او به خاتم انبیا صلى اللّه علیه و آله و سلّم رسیده و بنا بر تجربه، مداومت به آن در چهل روز یا کمتر در قضاى حاجات و رسیدن به مقاصد و دفع دشمنان بى نظیر است اما از بهترین فواید آنکه از مواظبت و مداومت بر آن به دست آمده، فایده اى است که ثقه صالح متقّى، حاج ملاّ حسین یزدى که از نیکان مجاور نجف اشرف است و پیوسته مشغول عبادت و زیارت از ثقه امین حاج محمّد یزدى نقل کرد که در شهر یزد مرد فاضل صالحى بود که همواره اشتغال به اصلاح امر آخرت خود داشت و شبها در مقبره خارج یزد که در آن جماعتى از صالحان مدفونند و معروف به مزار است به سر مى برد و او را همسایه اى بود که از کودکى با هم بزرگ شده بودند و براى درس پیش یک معلّم مى رفتند، تا آنکه بزرگ شد و شغل عشّارى [ده یک گرفتن به زور و به ناحق- مأمور مالیات] در پیش گرفت تا اینکه از دنیا رفت و در همان مقبره نزدیک محلّى که آن مرد صالح بیتوته مى کرد او را دفن کردند، پس از گذشتن کمتر از ماهى او را در خواب دید که در هیئت نیکویى است.
به نزد او رفت و گفت: من آغاز و انجام و ظاهر و باطن کار تو را مى دانم و مى دانم از آنهایى نبودى که نیکى در باطن ایشان احتمال رود و شغل تو جز عذاب را نمى طلبد، پس به کدام عمل به این مقام رسیدى؟ گفت: چنان است که گفتى، من از روز مردن در شدیدترین عذاب بودم، تا دیروز که زوجه استاد اشرف حدّاد فوت شد، و او را در این مکان دفن کردند و اشاره کرد به موضعى که قریب صد ذرع از او دور بود و در شب وفات او، حضرت ابا عبد اللّه الحسین علیه السّلام سه مرتبه او را زیارت کرد و در مرتبه سوم به برداشته شدن عذاب این مقبره امر فرمود، پس حالت ما نیکو شد و در سعه و نعمت افتادیم، آن مرد صالح متحیّرانه از خواب بیدار شد، درحالى که حدّاد را نمى شناخت و محّل او را نمى دانست، در بازار حدّادان از او پرسید و او را یافت. از او پرسید: آیا براى تو همسرى بود؟ گفت آرى دیروز وفات کرد و او را در فلان مکان (و همان موضع را اسم برد) دفن کردیم. پرسید: او به زیارت اباعبد للّه علیه السّلام رفته بود؟ گفت نه: گفت: ذکر مصائب او مى کرد؟ گفت: نه، گفت مجلس عزادارى داشت؟ گفت: نه، حدّاد پرسید چه مى جویى؟ خواب را نقل کرد. گفت آن زن به خواندن زیارت عاشورا مواظبت و مداومت داشت.
آثار معنوی و اخلاقی زیارت عاشورا
- تقویت محبت و ولایت نسبت به اهل بیت (علیهم‌السلام).
- تجدید عهد و پیمان با امام حسین (علیه‌السلام) و اهداف قیام عاشورا.
- پرورش روحیه ظلم‌ستیزی و پایبندی به عدالت.
- افزایش توکل و امید به الطاف الهی.
آثار اجتماعی و تربیتی زیارت عاشورا
- ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه.
- ایجاد روحیه وحدت و مقاومت در میان مسلمانان.
- تقویت همبستگی بین شیعیان و انتقال معارف عاشورایی به نسل‌های بعد.
- الگوسازی برای تربیت جوانان در مسیر اخلاق و دیانت.
شرایط و زمان قرائت زیارت عاشورا
- بهترین زمان خواندن زیارت عاشورا صبح‌ها و روز عاشورا و در ایام دهه محرم است.
- امکان قرائت زیارت عاشورا در خانه و یا در حرم امام حسین (علیه‌السلام) وجود دارد.
- رعایت طهارت جسم و وضو و توجه قلبی به متن زیارت از شرایط توصیه شده است.
زیارت عاشورا یکی از دعاها و زیارات مهم شیعیان است که تأثیر عمیقی بر زندگی فردی و اجتماعی مؤمنان دارد. قرائت این زیارت موجب نزدیکی به اهل بیت (علیهم‌السلام)، افزایش ایمان، تقویت اخلاق و تربیت اجتماعی میشود. از سوی دیگر، یادآوری اهداف قیام امام حسین (علیه‌السلام) و ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت از دیگر آثار مهم این زیارت است.
زیارت عاشورا چه فضیلت‌هایی دارد؟
زیارت عاشورا موجب آمرزش گناهان، شفاعت امام حسین (علیه‌السلام) و افزایش محبت به اهل بیت (علیهم‌السلام) میشود.
ثواب خواندن زیارت عاشورا چیست؟
خواندن زیارت عاشورا ثواب معنوی فراوان دارد و طبق روایات، موجب حفظ از بلاها و بهره‌مندی از شفاعت امام حسین (علیه‌السلام) است.
آیا می‌توان زیارت عاشورا را در خانه خواند؟
بله، زیارت عاشورا را می‌توان در خانه و یا در هر مکان پاکیزه و با توجه قلبی قرائت کرد.
بهترین زمان برای خواندن زیارت عاشورا چه موقع است؟
بهترین زمان قرائت صبح‌ها، روز عاشورا و ایام دهه محرم است.
آیا زیارت عاشورا در برآورده شدن حاجات مؤثر است؟
طبق احادیث، قرائت زیارت عاشورا با نیت خالص می‌تواند زمینه اجابت حاجات و بهره‌مندی از الطاف الهی را فراهم کند.
[1] . شیخ صدوق، کامل زیارات، (منتخب با ترجمه)، ص 294، تصحیح، امینی، عبدالحسین، نشر میقات، چاپ اول، تهران، 1365 ش.
[2] بهارالانوار-ج ۱۰۱، ص ۱۸.
