ایام فاطمیه از مهمترین مناسبتهای شیعه است که به یاد شهادت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)، دختر پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله)، گرامی داشته میشود. در این ایام علاوه بر برگزاری مجالس عزاداری، انجام اعمال عبادی و مستحبی جایگاه ویژهای دارد. این اعمال بهعنوان فرصتی برای تقویت محبت به اهل بیت (علیهمالسلام)، پالایش روح و نزدیکی به خداوند شناخته میشوند.
ایام فاطمیه چیست و چرا متفاوت ذکر شده است؟
در منابع تاریخی، دو روایت درباره تاریخ شهادت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) نقل شده است.
-
روایت نخست: شهادت در روز سیزدهم جمادیالاول.
-
روایت دوم: شهادت در سوم جمادیالثانی.
به همین دلیل شیعیان معمولاً از روز دهم جمادیالاول تا سوم جمادیالثانی را بهعنوان ایام فاطمیه بزرگ میدارند. این تفاوت تاریخی موجب شده است که فاطمیه اول و دوم مطرح شود و مراسم عزاداری در هر دو بازه زمانی برگزار گردد.
اعمال عبادی و مستحبی ایام فاطمیه
نمازهای مستحبی
-
خواندن نماز دو رکعتی به نیت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) که در برخی منابع سفارش شده است.
-
خواندن نماز جعفر طیار به نیت تقرب به خداوند و اهدای ثواب آن به حضرت زهرا (سلاماللهعلیها).
دعاهای مأثور
-
دعای توسل برای توسل به اهل بیت (علیهمالسلام).
-
دعای فرج برای تعجیل در ظهور حضرت مهدی (عجلاللهتعالیفرجهالشریف).
-
دعاهای مأثور از امامان (علیهمالسلام) درباره حضرت زهرا (سلاماللهعلیها).
زیارت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)
هرچند مزار دقیق حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) مشخص نیست، اما زیارت آن حضرت با الفاظ مأثور در مفاتیح الجنان توصیه شده است. خواندن زیارت عاشورا نیز در این ایام بسیار مورد سفارش قرار گرفته و از ثواب بالایی برخوردار است.
اعمال اجتماعی و فرهنگی ایام فاطمیه
برگزاری مجالس روضه و عزاداری
مراسم سوگواری و ذکر مصیبت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) از جمله سنتهای مهم در این ایام است که موجب احیای فرهنگ فاطمی میشود.
اطعام و نذر
انجام نذر و اطعام مؤمنان بهویژه در مجالس فاطمیه از اعمال پسندیدهای است که هم ثواب اخروی دارد و هم موجب گسترش محبت و همدلی در جامعه میشود.
تبیین فضائل حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)
بیان خطبهها، روایات و ویژگیهای اخلاقی حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) در جمع خانواده یا محافل مذهبی یکی از اعمال فرهنگی مهم در این ایام است.
فضیلتها و برکات معنوی اعمال فاطمیه
-
تقویت محبت به اهل بیت (علیهمالسلام) و پیوند قلبی با سیره حضرت زهرا (سلاماللهعلیها).
-
پاک شدن گناهان و نزدیک شدن به خداوند متعال.
-
زنده نگه داشتن یاد و راه حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) در میان نسلهای بعدی.
اعمال ایام فاطمیه، چه در بُعد عبادی و چه در بُعد اجتماعی، فرصتی ارزشمند برای بازگشت به معنویت، تقویت پیوند با اهل بیت (علیهمالسلام) و مشارکت در فرهنگ عزاداری شیعه است. انجام این اعمال در خانه، مسجد یا محافل عمومی، نشانهای از محبت به حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) و پیمودن راه حق است.
پرسشهای متداول
ایام فاطمیه چه روزهایی است؟
ایام فاطمیه شامل بازه دهم جمادیالاول تا سوم جمادیالثانی است که بر اساس دو روایت از تاریخ شهادت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) برگزار میشود.
چه اعمالی برای ایام فاطمیه توصیه شده است؟
نمازهای مستحبی، دعاهای مأثور، زیارت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)، زیارت عاشورا، برگزاری مجالس عزاداری و اطعام از مهمترین اعمال ایام فاطمیه است.
ثواب خواندن زیارت عاشورا در فاطمیه چیست؟
زیارت عاشورا در هر زمان فضیلت فراوان دارد و در ایام فاطمیه بهعنوان تجدید عهد با ولایت اهل بیت (علیهمالسلام) توصیه شده است.
چرا دو تاریخ متفاوت برای شهادت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) ذکر شده است؟
به دلیل اختلاف در نقلهای تاریخی، دو تاریخ سیزدهم جمادیالاول و سوم جمادیالثانی بهعنوان روز شهادت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) ذکر شده است.
چگونه میتوان در خانه اعمال فاطمیه را انجام داد؟
با خواندن دعاها، نمازهای مستحبی، زیارت عاشورا، برپایی روضه خانگی و ذکر فضائل حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) میتوان در خانه به اعمال ایام فاطمیه پرداخت.