بیانات مکتوب حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان با موضوع عزاداری در روز عاشورا در روایت امام باقر علیه‌السّلام:
امام باقر علیه‌السّلام: کسی که نمی‌تواند در روز عاشورا به کربلا برود، به «صحرا» برود و عزاداری کند، این کار ثواب «دو میلیون حج و عمره و جهاد در رکاب رسول خدا»(کامل الزیارات، ص 174) را دارد.
جناب علقمة و مالک جُهنی می‌گویند امام باقر علیه‌السّلام فرمودند: کسی در دهمین روز محرم، مرقد حسین علیه‌السّلام را زیارت کند و روز را تا شب با حالتی گریان نزد آن حضرت بماند، روز قیامت خدا را ملاقات کند در حالی که خداوند متعال ثواب دو میلیون حج و دو میلیون عمره و دو میلیون جهاد را به وی بدهد، مانند ثواب کسی که با رسول خدا حج و عمره و جهاد به جای آورده باشد!
مالک گوید از حضرت پرسیدم: فدایت شوم، پس کسی که در شهرهای دوردست است و نمی‌تواند در چنین روزی به زیارت حضرت برود، چه بهره‌ای دارد؟
امام فرمودند: او در چنین روزی به صحرا رفته یا به پشت بام بلندی در خانه‌اش برآید و با سلام به حضرت اشاره کرده، سپس در نفرین بر قاتلان آن حضرت سعی و کوشش نموده، و پس از آن دو رکعت نماز بخواند، در وسط روز قبل از ظهر، سپس برای حسین ندبه و گریه نموده، و به کسانی که در خانه‌اش هستند نیز بگوید که برای حضرت بگریند و در خانه‌اش مصیبت حضرت را اقامه کند، با اظهار جزع بر حسین علیه‌السّلام و در خانه‌ها یکدیگر را با گریه ملاقات کنند و به یکدیگر تعزیت گویند به جهت مصیبت حضرت. پس در صورتی که چنین کنند، من ضامن هستم که خداوند تمام آن ثواب‌ها را به ایشان اعطاء فرماید. عرض کردم: فدایت شوم، شما برای ایشان ضامن این ثواب‌ها می‌شوید؟!
امام فرمودند: هرکسی که این کارها را انجام دهد، من ضامن آنها هستم(که این ثواب‌ها بهشان برسد).
(در ادامۀ روایت-که در ادامه خواهد آمد- علقمه از حضرت خواست تا دعایی تعلیم کنند که هنگام زیارت و سلام بر آن حضرت در روز عاشورا، از دور و نزدیک، خوانده شود. امام باقر علیه‌السّلام در پاسخ، همین «زیارت عاشورا» که در مفاتیح هست را به او تعلیم دادند.)
عَنْ عَلْقَمَةُ بْنُ مُحَمَّدٍ و مَالِکٍ الْجُهَنِی عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ ع قَالَ: مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ ع یَوْمَ عَاشُورَاءَ مِنَ الْمُحَرَّمِ- حَتَّى یَظَلَّ عِنْدَهُ بَاکِیاً لَقِیَ اللَّهَ تَعَالَى یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِثَوَابِ أَلْفَیْ أَلْفِ حِجَّةٍ وَ أَلْفَیْ أَلْفِ عُمْرَةٍ- وَ أَلْفَیْ أَلْفِ غَزْوَةٍ وَ ثَوَابُ کُلِّ حِجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ وَ غَزْوَةٍ کَثَوَابِ مَنْ حَجَّ وَ اعْتَمَرَ وَ غَزَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ مَعَ الْأَئِمَّةِ الرَّاشِدِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ- فَمَا لِمَنْ کَانَ فِی بُعْدِ الْبِلَادِ وَ أَقَاصِیهَا وَ لَمْ یُمْکِنْهُ الْمَسِیرُ إِلَیْهِ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ قَالَ إِذَا کَانَ ذَلِکَ الْیَوْمُ بَرَزَ إِلَى الصَّحْرَاءِ أَوْ صَعِدَ سَطْحاً مُرْتَفِعاً فِی دَارِهِ وَ أَوْمَأَ إِلَیْهِ بِالسَّلَامِ وَ اجْتَهَدَ عَلَى قَاتِلِهِ بِالدُّعَاءِ وَ صَلَّى بَعْدَهُ رَکْعَتَیْنِ یَفْعَلُ ذَلِکَ فِی صَدْرِ النَّهَارِ قَبْلَ الزَّوَالِ ثُمَّ لْیَنْدُبِ الْحُسَیْنَ ع وَ یَبْکِیهِ وَ یَأْمُرُ مَنْ فِی دَارِهِ بِالْبُکَاءِ عَلَیْهِ وَ یُقِیمُ فِی دَارِهِ مُصِیبَتَهُ بِإِظْهَارِ الْجَزَعِ عَلَیْهِ وَ یَتَلَاقَوْنَ بِالْبُکَاءِ بَعْضُهُمْ بَعْضاً فِی الْبُیُوتِ وَ لْیُعَزِّ بَعْضُهُمْ بَعْضاً بِمُصَابِ الْحُسَیْنِ ع فَأَنَا ضَامِنٌ لَهُمْ إِذَا فَعَلُوا ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ جَمِیعَ هَذَا الثَّوَابِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ أَنْتَ الضَّامِنُ لَهُمْ إِذَا فَعَلُوا ذَلِکَ وَ الزَّعِیمُ بِهِ قَالَ أَنَا الضَّامِنُ لَهُمْ ذَلِکَ وَ الزَّعِیمُ لِمَنْ فَعَلَ ذَلِکَ.
چگونه به یکدیگر تعزیت بگوییم؟
مالک مى‌گوید: عرض کردم: چگونه به یکدیگر تعزیت بگویند؟ حضرت فرمود: بگویند: «عظّم اللَّه اجورنا بمصابنا بالحسین علیه السّلام، و جعلنا و إیّاکم من الطالبین بثاره مع ولیّه الإمام المهدى من آل محمّد صلوات اللَّه علیهم؛ خداوند اجرها و ثواب‌هاى عزادار بودن ما براى حسین علیه‌السّلام را زیاد گرداند و ما و شما را از جزو طلب‌کنندگان و منتقیمن خود او در رکاب ولیش امام مهدى از آل محمد صلوات الله علیه قرار دهد»
قَالَ قُلْتُ فَکَیْفَ یُعَزِّی بَعْضُهُمْ بَعْضاً قَالَ یَقُولُونَ عَظَّمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَیْنِ ع وَ جَعَلَنَا وَ إِیَّاکُمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ مَعَ وَلِیِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ.
ادامۀ روایت: یکی دیگر از آداب مهم روز عاشورا
و اگر بتوانی در آن روز (عاشورا) به دنبال کارها و نیازمندیهایت نروى، نرو. چرا که این روز، روز نحسى است که درآن نیاز و حاجتی روا نمیگردد، و اگر هم برآورده شود، برایش مبارک نخواهد بود و از آن خیر نمی‌بیند. و در آن روز برای خانه‌ات آذوقه تهیه و ذخیره نکنى، چه آنکه اگر کسى در آن روز چنین کند، آن چیزی که ذخیره کرده برای خودش و اهلش برکت نخواهد داشت. پس کسی که به این دستورها عمل کند، ثواب یک میلیون حج و یک میلیون عمره و یک میلیون بار جهاد در رکاب رسول خدا صلوات الله علیه برایش نوشته میشود. و همچنین خداوند متعال ثواب هر مصیبتى که از بدو خلقت تا روز قیامت به «انبیاء و رسل و صدّیقین و شهداء، چه فوت شده و چه کشته شده باشند، رسیده است، را به او اعطاء میفرماید.
فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لَا تَنْتَشِرَ یَوْمَکَ فِی حَاجَةٍ فَافْعَلْ- فَإِنَّهُ یَوْمٌ نَحِسٌ لَا تُقْضَى فِیهِ حَاجَةٌ وَ إِنْ قُضِیَتْ لَمْ یُبَارَکْ لَهُ فِیهَا وَ لَمْ یَرَ رُشْداً. وَ لَا تَدَّخِرَنَّ لِمَنْزِلِکَ شَیْئاً فَإِنَّهُ مَنِ ادَّخَرَ لِمَنْزِلِهِ شَیْئاً فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ لَمْ یُبَارَکْ لَهُ فِیمَا یَدَّخِرُهُ وَ لَا یُبَارَکُ لَهُ فِی أَهْلِهِ. فَمَنْ فَعَلَ ذَلِکَ کُتِبَ لَهُ ثَوَابُ أَلْفِ أَلْفِ حِجَّةٍ وَ أَلْفِ أَلْفِ عُمْرَةٍ وَ أَلْفِ أَلْفِ غَزْوَةٍ کُلُّهَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ کَانَ لَهُ ثَوَابُ مُصِیبَةِ کُلِّ نَبِیٍّ وَ رَسُولٍ وَ صِدِّیقٍ وَ شَهِیدٍ مَاتَ أَوْ قُتِلَ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ الدُّنْیَا إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ
ادامۀ روایت: تعلیم زیارت عاشورا پس از درخواست علقمه
علقمة میگوید: عرض کردم: دعائى به من تعلیم فرمائید که در آن روز وقتى از نزدیک به زیارت آن حضرت رفتم آن را خوانده و دعائى یادم دهید که هر گاه از نزدیک به زیارت آن جناب نرفته بلکه از شهرهاى دور و پشت بام به آن حضرت اشارة سلام دادم آن را بخوانم.
حضرت فرمودند: اى علقمه: بعد از آنکه با اشاره به آن حضرت سلام دادى و پس از آن، دو رکعت نماز خواندى و هنگام اشاره (پس از خواندن دو رکعت)، این دعاء و زیارت را که شرحش را برایت میگویم خواندى، پس تو همان دعایی که فرشتگان زائر آن حضرت خوانده‌اند را خوانده‌ای و و خداوند براى تو یک میلیون حسنه نوشته و یک میلیون گناه محو میفرماید، و صد هزار درجه، مقام و مرتبه تو را بالا برده، و تو را از کسانى قرار میدهد که با حسین بن على علیه‌السّلام شهید شدهاند تا در درجۀ آنها باشی، و شناخته نمیشوى مگر در زمره شهدائى که با آن حضرت شهید شدهاند و ثواب تمام انبیاء و رسولان و کسانى که حسین بن علی را از زمان شهادتش تا به الآن زیارت نموده‌اند، برایت مینویسد.
در اینجا امام زیارت عاشورا را به علقمه تعلیم کردند (متن زیارت عاشورا در مفاتیح هست). و پس از پایان خواندن زیارت عاشورا، فرمودند: اى علقمه اگر بتوانى هر روز حسین علیه‌السّلام را با این زیارت، زیارت کنی پس بکن. که ان شاء اللَّه تمام ثواب‌هائى که ذکر شده برایت منظور میشود.
قَالَ عَلْقَمَةُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْحَضْرَمِیُّ فَقُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع عَلِّمْنِی دُعَاءً أَدْعُو بِهِ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ إِذَا أَنَا زُرْتُهُ مِنْ قَرِیبٍ وَ دُعَاءً أَدْعُو بِهِ إِذَا لَمْ أَزُرْهُ مِنْ قَرِیبٍ وَ أَوْمَأْتُ إِلَیْهِ مِنْ بُعْدِ الْبِلَادِ وَ مِنْ سَطْحِ دَارِی بِالسَّلَامِ. قَالَ فَقَالَ یَا عَلْقَمَةُ إِذَا أَنْتَ صَلَّیْتَ رَکْعَتَیْنِ بَعْدَ أَنْ تُومِئَ إِلَیْهِ بِالسَّلَامِ وَ قُلْتَ عِنْدَ الْإِیمَاءِ إِلَیْهِ وَ مِنْ بَعْدِ الرَّکْعَتَیْنِ هَذَا الْقَوْلَ فَإِنَّکَ إِذَا قُلْتَ ذَلِکَ فَقَدْ دَعَوْتَ بِمَا یَدْعُو بِهِ مَنْ زَارَهُ مِنَ الْمَلَائِکَةِ وَ کَتَبَ اللَّهُ لَکَ بِهَا أَلْفَ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْکَ أَلْفَ أَلْفِ سَیِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَکَ مِائَةَ أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ کُنْتَ مِمَّنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ حَتَّى تُشَارِکَهُمْ فِی دَرَجَاتِهِمْ وَ لَا تُعْرَفُ إِلَّا فِی الشُّهَدَاءِ الَّذِینَ اسْتُشْهِدُوا مَعَهُ وَ کَتَبَ لَکَ ثَوَابَ کُلِّ نَبِیٍّ وَ رَسُولٍ، وَ زِیَارَةِ مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع مُنْذُ یَوْمَ قُتِلَ- [در این قسمت از حدیث، حضرت متن زیارت عاشورا را به او تعلیم می‌کنند] قَالَ عَلْقَمَةُ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ الْبَاقِرُ یَا عَلْقَمَةُ إِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَزُورَهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ بِهَذِهِ الزِّیَارَةِ مِنْ دَهْرِکَ فَافْعَلْ فَلَکَ ثَوَابُ جَمِیعِ ذَلِکَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى.
