بررسی موضوع امیرالمؤمنین در قرآن در گفتار حجت الاسلام رفیعی:
روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان است ، سال روز شهادت امیرالمومنین یعسوب الدین امام المسلمین علی ابن ابیطالب اول مظلوم عالم سلام الله علیه. به همین مناسبت من اجازه می خواهم دوتا مطلب را محضر شما عزاداران زائران برادران و خواهران تقدیم کنم :
مطلب اول، اشاره ی به ۵ آیه ی قرآن که مفسران ، مفسران شیعه و سنی اینها را اشاره یا تصریح به امیرالمومنین علیه السلام دانستند ، من هر ۵ آیه را از منابع اهل سنت نقل می کنم ، تفسیر درُّ المنصور سیوطی و تفسیر کبیر فخر رازی، که هر ۵ تا را از این دو کتاب یاد داشت کردم ، در میان ده ها آیه ای که مستقیم یا غیر مستقیم اشاره ی امیرالمومنین دارد و عزیزانی که اقدام به جمع آوری این آیات کردند .
خب این سخن نبی مکرم اسلام را هم شیعه نقل کرده هم اهل سنت مثل ابن عساکر در مناقبش، علیُُ مع القرآن و القرآنُ مع علی ، امیرالمومنین و قرآن همتای هم هستند در کنار هم هستند ، با هم هستند. با توجه به این جمله من این ۵ آیه را فقط در حد اشاره می گویم ملاحظه بفرمایید یک قدری ، معرفت ما نسبت به امیرالمومنین بیشتر بشود. اگر معرفت بیشتر شد محبت بیشتر می شود، اگر محبت زیاد شد اطاعت بیشتر می شود. یعنی زمینه ی معرفت زمینه ی محبت را ایجاد می کند و محبت هم زمینه ی اطاعت را. من مشهد هم دیشب این را عرض کردم متاسفانه گاهی شناخت ما از اهل بین شناخت چند تا داستان است یا چند تا حدیث است که گاهی همین هم کمابیش نیست . اما آن مقام نوری شان مقام قرآنی شان جایگاهی که لایُقاسُ بِهم اَحد ، این به هرحال قابل توجه است. اینها شخصیت های منتجب اند برگزیده اند ، به تصریح خودِ کلام الهی .
حالا این ۵ آیه را من آدرس هم می دهم همه اش را عزیزانی که می خواهند دنبال کنند ؛
اول، سوره ی واقعه آیه ی دهم تا چهاردهم . خب این آیه را فراوان شنیدید، السّابقون السابقون اولئک المُقرَّبون ، هرکسی تو هر امری سبقت بگیرد این مقرب است .
پیغمبر خدا فرمودند : یک وقتی اگر کسی اولین صدقه و انفاق را بدهد مثلا فقیری آمده افرادی دارند تماشا می کنند یک کسی اولین پول را بدهد بقیه همبه او نگاه کنند این بر بقیه سبقت بگیرد و در ثواب بقیه شریک است.
تو همه ی امور این است بلاخره ما یک برتری داریم یک سابقی داریم یک کسی که مقدم بر همه است و به تعبیر امروزی ها پیشکسوت تو هر رشته ای ، احترام ویژه دارد .حالا این آیه می فرماید : سابقون اینها مقربند ؛ السّابقون السابقون، حالا السّابقون السابقون هم داریم ممکن است یک عده سبقت گرفتند یک عده در میان آنهایی که سبقت گرفتند یک وقت ده نفر همه سبقت می گیرند نفر اول تا دهم کنکور ، اما تو این ده نفر یک نفر می شود نفر نخست او از السّابقون السابقون است ، درست است آن ده نفر نسبت به یک میلیون نفر پیشکسوت شدند جلو افتادند سبقت گرفتند ، اما آن نفر اول از این سابقون هم مقدم تر است. اولئک المقربون فی جنّاتِ النعیم.
السّابقون السابقون دو گروه اند
۱. ثُلَّهٌ مِّنَ الاْوَّلِين ، یکگروه زیادی از گذشتگان.
گذشتگان یعنی انبیای قبل از رسول خدا. ما ۱۲۴ هزار پیغمبر داشتیم بلاخره تو زمان هر پیغمبری یک السابقونی داریم دیگر خب می شود ثُلَّه می شود زیاد کثیر. فراوان. مثلا حبیب نجار ، السابقون در قوم حضرت عیسی. مومن آل فرعون ، السابقون تو قوم حضرت موسی. هابیل السابقون در ایمان به حضرت آدم علیه السلام. آسیه السابقون در ایمان به حضرت موسی علیه السلام. همین طور نسبت به حضرت ابراهیم حضرت نوح حضرت شعیب وقتی جمع می زنیم می شود ثُـلَّهٌ مِّنَ الاْوَّلِين ، یک گروه فراوانی کثیری از گذشتگان انبیای گذشته.
به پیغمبر ما که می رسد، وَقَلِيلٌ مِّنَ الاْخِرِين؛ از این پیغمبر از رسول خدا از بین مسلمانها نه، در مقابل آن ثُلَّه قلیل اند ، کم اند ، خب آنها تعدادشان بیشتر است . َقَلِيلٌ مِّنَ الاْخِرِين که مفسرین نوشتند امیرالمومنین علیه السلام و حضرت خدیجه ی کبری سلام الله علیها اینها جزو این السابقون السابقون و این وَقَلِيلٌ مِّنَ الاْخِرِين اینها هستند. این یک آیه که سبقت امیرالمومنین را نشان می دهد و روایات فراوان و متعددی هم داریم که ایشان خودشان فرمودند رسول خدا فرنودند من اول کسی هستم که به پیامبر گرویدم در غار حرا با پیغمبر بودم همراه رسول خدا بودم و کی می تواند تو این ادعا بر من سبقت بگیرد؟ کجا بودند کسانی که من ده سالم بود پشت سر پیغمبر نماز می خواندم ؟ اَینَ کانوا هولاءِ و اَنا اُصَلّی خَلفَ رَسول الله و هم عَبدَتُ الاوثان ، هنوز بسیاری از اینها بت پرست بودند آن زمانی که من پشت سر پیغمبر نماز می خواندم. این یک فضیلت امیرالمومنین علیه السلام. عرض کردم هر ۵ آیه را تعمداً از تفاسیر اهل سنت عباراتش را یادداشت کردم.
دوم: سوره ی بقره آیه ی ۲۰۷، وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ؛ شبی که گروهی تصمیم به ترور پیغمبر گرفتند،امیرالمومنین جای پیغمبر خوابید، حرف هایی که حالا بعضی از این شبهات، حضرت بهش تضمین داد طوری نمی شود ، نه اینها نیست حضرت واقعا بدون هیچ اطلاع قبلی از حوادث بعد از این داستان جانش را فدا کرد این آیه می گوید . آن شبی که پیغمبر رفتند برای مدینه امیرالمومنین در جای پیغمبر آرمید و تو روایت دارد یک بُرد و پارچه ی سبز رنگی را پیغمبر روی خودش می انداخت انداخت روی خودش که آنها متوجه نشوند حدود ۶۰ نفر بودند تو بعضی نقل ها دارد، آن شب این متن روایتی است که من از تفسیر کبیر فخر رازی یادداشت کردم. می گوید: نَزَلَت فی علی ابن ابیطالب، این آیه درباره ی امیرالمومنین نازل شده ، باتَ علی فراشه لیلَه خروجه الی الغار، آن شبی که پیغمبر از مدینه آمد بیرون و به طرف غار ثور رفت امیرالمومنین جای پیغمبر خدابیدند این ادامه اش هم جالب است ، و کانَ جبرییل عندَ راسِه جبرییل کنار سر امیرالمومنین نشسته بود ، و میکاییل عندَ رِجلَیه میکاییل پایین پای امیرالمومنین نشسته بود.
اینها خادمان ائمه هستند روایتش را خواندم یک روز برایتان. بعد میگوید: و جبرییل یُنادی وقتی حضرت امیر حاضر به این فداکاری عظیم شد جبرییل ندا داد، بَخِّ بَخِّ مَن مثلُکَ یابنَ ابیطالب درود برتو مرحبا به تو کی حاضر است مثل تو چنین فداکاری بکند؟جوان بود حضرت هنوز هم داماد پیغمبر نشده بود ، در مکه این اتفاق افتاده. بعد جبرییل گفت : یُباهی بکَ الملائکه خدا پیش ملائکه به تو مباهات می کند فخر می فروشد که ببینید چگونه برادری جانش را فدای برادر می کند ؟ شخصی اینگونه خودش را در معرض هجمه قرار می دهد برای دفاع از پیامبر و نبی مکرم اسلام . این آیه هم دربارهی امیرالمومنین که رو این آیه می دانید دشمنان حساس بودند. من حالا تو روضه اشاره خواهم کرد ،حضرت امیر خیلی مظلوم واقع شد . اینی که وجود مقدس امام هادی تو زیارت نامه شان می گویند السلام علیک یا ولی الله انتَ اولُّ مظلوم، واقعا چقدر هزینه شده که این فضائل از حضرت امیر سلب بشود؟
۴۰۰ هزار درهم معاویه داد به ثمره ابن جندب که بگوید این آیه درباره علی ابن ابیطالب نیست. این آیه را درباره ی قاتل امیرالمومنین بگوید مصداقش او است. پول های زیادی گرفتند آیات و تفسیرش را جابجا کنند. سبِّ امیرالمومنین کردند، اسم امیرالمومنین داشتن جرم بود در زمان بعضی از خلفا اما با این وجود شما می بینید تو منابع مختلف فضائل حضرت امیر منعکس شده اگر نبود آن مخالفت ها، آن سَب ، آن برخورد شَدید بنی امیه ، آن بخش نامه هایی که معاویه کرد که اگر کسی مَنقبتی را از امیرالمومنین نقل کند جایزه دارد. آن بخش نامه هایی که اگر کسی فضیلتی از علی نقل کند تو بعضی هایش دارد خانه روی سرش خراب می کنید، حقوقش را از بیت المال قطع کنید. اگر نبود قریب یک قرن منع نگارش حدیث، مخالفت ها، واقعا امروز پر بود کتاب ها و آثار از فضائل امیرالمومنین علیه السلام که این فضائل برگرفته از قرآن و کلمات رسول گرامی اسلام است. با آن سب و با آن مهالفت و با آن ممنوعیت نقل فضائل و با آن ممنوعیت نگارش حدیث باز هم شما ببینید مرحوم علامه ی امینی در الغدیر دیگران کتاب هایی که نوشتند عرض کردم از منابع فریقین فضائل امیرالمومنین که ابن عساکر عالم بزرگ سوری ، اهل سوریه که در باب الصغیر دفن است صاحب تاریخ دمشق فقط سه جلد از کتابش فضائل امیرالمومنین علیه السلاماست مناقبش جداگانه هم چاپ شده .
احمد ابن حنبل که خب خیلی کهن است قرن سوماست فضائل و صحابه اش و فضائل امیرالمومنینش جداگانه چاپ شده . این شخصیتی که مُسند دارد ۳۰ هزار روایت دارد ، خیلی هم بهش استناد می کنند. برادران اهل سنت ما این فضائل امیرالمومنین را یک دوره آدم بخواند علی را آنجا می شناسد عظمت امیرالمومنین را آنجا می بیند.
ابن نَصاحی ششمین عالم بزرگ اهل سنت از میان صحاء سِت خب ششمینش نصاحی است دیگر ، باری مسلم ترمزی ابن ماجه ابن داوود و نصاحی ۳۰۷ از دنیا رفت . یککتاب مستقل دارد که باعث قتلش شد این کتاب باعث شد اورا کشتند به شهادت رساندند تو مکه دفن شده مردم شام علیه ش شورش کردند ، به نام خصائص یا فضائل امیرالمومنین که اخیرا یکی از فضلا چند سالی است تحقیق کرده این کتاب چاپ شده ،ابن حجر می گوید اکثرُ اسانیدها جیهاد بیشتر سندهای این کتاب نیکو است، یعنی قابل استناد است سندهایش سندهای قابل اعتماد است. این کتاب تو بازار هست فارسی هم هست ، فضائل امیرالمومنین از زبان نصاحی ، ۱۱۰۰ سال پیش. این دوتا آیه .
آیه ی سوم : سوره ی مبارکه ی رعد آیه ی ۷ ، وقتی این آیه نازل شد انَّما انتَ مُنذِر ، و لکلِّ قَومِ هاد ، روایات متعددی شاید بیش از ده تا روایت حاکم در شواهد التنزیل آورده درُّ المنصور سیوطی آورده مفاتیح الغیب فخر رازی آورده، که وقتی این آیه نازل شد وضَعَ رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم یَدَهُ علی صَدرِه ، اینهه را می گویم یک قدری آن معرفت بیاید بالا. ببینیم علی کیست؟ امیرالمومنین خدا معَرف او است از این طریق بشناسیم.
پیغمبر دست روی سینه ی خودش گذاشت و قال اَنا المُنذر فرمود: انَّما انتَ مُنذِر من مُنذرم ، خب پیغمبر اولین ماموریتش انذار است. وقتی از غار حرا آمد پایین خدا بهش فرمود: قُم و اَنذِر ، سَواءً علیهم اَانذرتَهم ام لم تُنذرهم . من منذرم یعنی باید بیم بدهم مردم را بترسانم از عواقب گناه از معاد از جهنم که مردم ترک کنند گناه را شرک را . بعد ثُمَّ و أومأ إلی منک بِعلی ابن ابیطالب علیه السلام ، سپس اشاره کرد به شانه ی امیرالمومنین پیغمبر، و قال: انتَ الهادی ، این آیه می گوید اگر پیغمبر منذر است اما هر قومی یک هادی دارد خب پیغمبر از دنیا رفت این منذر دیگر در بین ما نیست اما هادی تو همه ی اقوام هست تو همه ی گروه ها بوده . شما حضرت عیسی ابن مریم با پیغمبر ما ۶۰۰ سال بینشان فاصله هست خب ، نماینده داشته به شهرهای مختلف تو بنی اسرائیل حضرت موسی پیامبر است اما صدها پیامبر تبلیغی داشته صدها نیروهایی داشته که به جاها می رفتمد تبلیغ معارف حضرت موسی را می کردند. پیغمبر گرامی اسلام که منذر است ، روزهای قبل هم گفتیم با مرگ ایشان نبوت ختم شد ، اما در هر قومی یک هادی هست امروز در بین ما امام زمان ارواحنا فداه در اقوام گذشته هر زمانی امامی ،علی جان انت الهادی این هادی تو هستی . یا علی بکَ یَهتدی المهتدون من بَعدی، ملاک چراغ و شاخص هدایت بعد از من تو هستی، علیُُ مع الحق و الحقُّ مع العلی ، علی مع القرآن و القرآن مع علی ، علی جان شاخص هدایت تویی، هرکسی می خواهد ببیند تو مسیر هدایت است یا نه بسنجد زندگی اش را با تو بسنجد مواضعش را با امیرالمومنین . این سه تا آیه . سوره ی رعد آیه ۷ .
چهارم: سوره ی تحریم آیه ۴. خب می دانید یک اختلافی پیش آمد بین دوتا از همسران پیغمبرخدا، سیوطی ذکر کرده تو دُرّ المنصور نام برده داستانش را نوشته ، مفسران شیعه هم نوشتند:
اختلافی که پیش آمد بین دوتا از همسران پیغمبرو رسول خدا که خداوند این سوره ی تحریم را نازل کرد به اینها توصیه کرد تَتوبا توبه کنید پیغمبر را اذیت نکنید . خوب دقت بفرمایید ؛ بعد خدا فرمود: پیغمبر اگر اینها توبه نکردند به حرف تو گوش ندادند دست بر نداشتند ، ما چهار پشتیبان برای تو قرار دادیم ؛ این آیه باطنش می خواهد بگوید پیغمبر کلّا نترس کلّا تو استقامت داشته باش چون چهارتا پشتوانه ی محکم داری چهارتا رکن از تو حمایت می کنند . من متن آیه را بخوانم باز عرض کردم از تفاسیر اهل سنت؛ و اِن تظاهرا علیه اگر پشت به پشت هم دادند و با تو مخالفت کردند تورا تایید نکردند دست از برخورد و مخالفت با تو برنداشتند تو چهارتا پشتیبان داری، عین آیه را می خوانم ،
سوره ی تحریم آیه ۴: فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ خدا الله ولی الَّذینَ آمنوا ، انَّ الله یُدافعُ عن الَّذینَ آمنوا آنهایی که تو مسیر ایمان حرکت می کنند بدانند خدا ازشان حمایت می کند . مقام معظم رهبری در سخنرانی ۱۴ خرداد فرمودند : بله دشمنان (به این مضمون) خیلی دارند تلاش می کنند ، هم تحریم اقتصادی هم جنگ روانی هم در فشار قرار دادن ولی ما یک اعتقاداتی داریم ما مسلمانیم ما یک باورهایی داریم. بلاخره شان کسی که کمک کرد به تعبیر امام خرمشهر را کی آزاد کرد؟ صدام با آن پشتوانه را کی زمین زد ؟ و ما رَمَیتَ اذ رَمَیت و لکنَّ الله رَمی . مطمئن باشید اوضاع دنیا خدای تبارک و تعالی قول داده از مومن دفاع کند ، مگر این اتفاق نیفتاد تو خیلی از جاهای دنیا؟ کی فکر می کرد رژیم تا بُن مسلَّح پهلوی این طور سقوط کند ؟ این طور افرادی از زندان ها بیرون بیایند افرادی به این جایگاه برسند افرادی بتوانند کشور را با مبانی دینی اداره کنند . وعده ی خداست .
خدا رحمت کند مرحوم شهید بهشتی یک کسی می گفت به ایشان گفتم خیلی به شما فحش می دهند ناسزا می گویند ، حرف برایت در آوردند بلاخره خودت از خودت دفاع کن ، گفت خدا به من نگفته از خودم دفاع کنم گفته من دفاع می کنم . به من گفته وظیفه ات را انجام بده ، انَّ اللهَ یُدافعُ عن الَّذینَ آمنوا ، خدا از مومن دفاع می کند .
پیغمبر اگر پشت بهت کردند آخر سوره ی توبه هم می گوید : فَان تولَّوا فقول حسبیَ الله ،چهارتا پشتیبان داری :
۱. خدا.
۲. وَجِبْرِيلُ ، جبرییل پشتیبان تواست. این امینِ وحی الهی حامیِ تو است .
۳. وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ، ببینید صالحین نیست، مفرد است . اسم همنبرده ،
حالا بعضی گاهی می خواهند فرافکنی کنند آقا نام امیرالمومنین چرا در قرآن نیامده؟
اولا مگر ما قرار است برای خدا تعیین تکلیف کنیم ؟ خدا رکعات نماز هم تو قرآن نفرمود، اَقم الصَّلاه لدُلوک الشَّمس نماز بخوانید در آغاز صبح، عصر، کلی است رکعات کجا آمده؟ چه اشاره ای تو قرآن به تعداد طواف آمده به تعداد سعی صفا و مروه آمده؟ ماییم و این قرآن مگر این قرآن نقطه مقابلش آورده که شما به بنده می گویی نام امیرالمومنین چرا تو قرآن نیامده ؟ مگر نقطه مقابلش را آورده؟مگر جریان سقیفه تو قرآن است ؟ مگر جریان برخورد با غدیر و آن حوادثی که پیش آمد اینکه اولا نقطه سر خط. باشد نیامده . ما هم به هیچ وجه این ادعا را نمی کنیم قرآن مصون از تحریف است قرآن خدا حفظش کرده قرآن همینی است که بر پیغمبر نازل شده در اختیار ما است. اما وصف امیرالمومنین در قرآن فراوان است. اصلا نام صحابه تو قرآن نیست . یک نام زید تو قرآن آمده آن هم یک قصه ای دارد ، و الّا بنای قرآن ورود به اینجور …
وقتی خدا یک اصل کلی می دهد دست مسلمانان دیگر فرافکنی ندارد. این شبکه های ماهواره ای این کارشناس هایی که این شبهات را مطرح می کنند ، اینها در واقع می خواهند با افکار عمومی بازی کنند . یک اصل کلی خدا داده به همه ، ما آتاکُمُ الرسول فَخذوه ، هرچه پیغمبر گفته بگویید چشم . ان کُنتم تُحبُّونَ الله فاتَّبعونی هرچه من را دوست دارید اطاعت از پیغمبر کنید . ما یَنطقُ عن الهَوی .
بسمه تعالی ؛ می رویم تو تاریخ ، بدون هیچ پیش داوری ببینیم پیغمبر برای جانشین بعد از خودش چی فرموده؟ اگر شما خلافش را ثابت کردی من یکی می شوم تابع شما . این الغدیر است علامه ی امینی این احقاق الحق است ، این ابقاتُ الانوار است ، فراوان علمای ما کتاب نوشتند ، نیازی نیست به نام امیرالمومنین در قرآن . وقتی خداوند می گوید پیغمبر تُبَیِّن ، مبیِّن قرآن پیغمبر است ، خب اینجا می گوید صالحُ المومِنین ؛ صالح المومنین کیه؟ صالح مومنین کیه؟ الان عرض می کنم.
۴. و الملائکه، پیغمبر تو چهارتا پشتیبان داری، الله. جبریبل. صالح المومنین . و الملائکه بعدَ ذلکَ ظَهیرُُ . باز این تو منابع آمده . اَخذَ رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بَیَدِ علیِِ ، دست امیرالمومنین را گرفت در حضور جمع ، و قال: ایها النّاس هذا صالحُ المومنین ۱۵ تا روایت شواهدُ التَّنزیل حاکم حسکانی حنفی مذهب است ایشان ، مذهبش حنفی است ؛ ۱۵ تا روایت ایشان در این کتاب آورده که پیغمبر فرمود علی جان صالح المومنین تویی یعنی حامیان تو خدا و جبرییل و ملائکه و امیرالمومنین هستند؛ خدا به پیغمبر دارد می گوید . این هم چهارمین آیه در فضیلت امیرالمومنین علیه السلام از میان انبوه بحث هایی که تو قرآن می شود کرد. حالا من آیه ی ولایت و آیه اکمال و آیه ی اطیعوا الله را انتخاب نکردم ، چون اینها خیلی گفته شده .
و پنجم: قرآن کریم همین سوره ای که این روزها ما بحث می کنیم سوره ی احزاب آیه ۲۳: مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللهَ عَلَیه، فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا؛
تو روایت دارد وجود مقدس امیرالمومنین علیه السلام فرمودند : آنهایی که شهید شدند قَضَى نَحْبَهُ، عمویم حمزه بود برادرم جعفر بود ؛ والله اَنا المُنتَظِر ، به خدا قسم من هم منتظرم که دیشب این اتفاق افتاد و این انتظار به سر رسید ، والله اَنا المُنتَظِر، من به خدا قسممنتظرم بعد فرمودند : و ما بَدَّلتُ تَبدیلاً هیچ تغییر رای هم برایم رخ نداده مرتب هم از پیغمبر می پرسید ، یا رسول الله من کِی به شهادت می رسم ؟ لذا شب نوزدهم نگاه به آسمان می کرد هِیَ هیَ امشب همان شب است . وعَدَنی حبیبی رسول الله پیغمبر به من خبر داد .
این پنج آیه باز تو منابع اهل سنت این روایت را من دیدم باز هم شنیدید شما :
معاویه به سعد ابن ابی وقاص وقتی اعلام کرد معاویه سَبِّ امیرالمومنین کنید خب سَب تو خطبه های نماز جمعه می شده ، علامه ی امینی می گوید : ۷۰ هزار منبر ناسزا به امیرالمومنین می گفتند . مسجدهایی به نام سب امیرالمومنین ساختند. یک شخصیتی با این همه مخالفت باید اسمش هم امروز نمانده باشد اما الله اکبر جردجرداق هایی پیدا می شوند شبلی شمیل های مسیحی پیدا می شوند ، اینطور از اریم امیرالمومنین دفاع می کنند.
گفت سعد تو چرا به حرف ما گوش نمی دهی؟ چرا ما امر کردیم به سب علی سب نمی کنی ؟
گفت: معاویه، سه تا ویژگی دارد علی ابن ابیطالب ؛ اگر یکیش در من بود حاضر بودم همه ی دنیا را بدهم همه ی دنیا را آنچه که طلَع علیه الشمس خورشید بر آن می تابد یعنی کره ی زمین حاضر بودم همه ی دنیا را بدهم یکی ازاینها را داشته باشم ، من چجوری سب علی کنم ؟
۱. رسول خدا فقط در مورد او فرمود: انتَ منّی بمنزله هارون من موسی الّا انَّهُ لا نبیَّ من بعدی . حدیث منزلت شیعه و سنی نوشتند در افتخارات امیرالمومنین علیه السلام.
۲. دومین ویژگی گفت معاویه چشمها دوخته شده بود تو خیبر ببینند پیغمبر پرچم را به کی می دهد؟ داد دست امیرالمومنین فرمود این کسی است که خدا دوستش دارد پیغمبر دوستش دارداو هم خدا و پیغمبر را دوست دارد . حیدر کرار ، رجلُ احبَّ الله و رسولَه و احبّهُ الله و رسولُ خدا و پیغمبر دوستش دارند؛ این افتخار دوم علی است . محبوب مطلق خدا و پیغمبر است این افتخار را خدا به کی داده؟
۳. و سوم گفت معاویه روزی که آیه ی تطهیر نازل شدانَّما یریدُ الله لِیُذهب عنکم الرجس اهل البیت من دیدم که پیغمبر دست امیرالمومنین را گرفت کنار سایر اعضای خاندانش زهرای مرضیه و امام حسن و امام حسین این آیه را قرائت کرد فرمود : هوُلاء اهل بیتی اینها اهل بیت من اند. حالا افرادی می خواهند این را بزنند به زنان پیغمبر آنها اهل بیوت اند ؛در این آیه چندین مورد بالغ بر ۲۰ مورد ضمیر جمع مونث آمده ، کنَّ ، هُنَّ ،بیوت، بیوتکُنَّ، اما یک مرتبه سیاق آیه عوض می شود، انما یُرید الله لِیُذهب و عنکم الرجس اهل البیت ، یک بیت و آن نیست جز بیت امیرالمومنین علیه السلام. این بخش اول عرائضم که تقدیم کردم .
اما بخش دوم قبل از اینکه ذکر مصیبت کنم ، برادران عزیز خواهران گرامی در ۵ موضع از نهج البلاغه وصایای امیرالمومنین آمده این وصیت ها دو قسم است من یک اطلاعاتی بدهم یک تکه اش را عرض کنم.
امیرالمومنین دو جا وصیت دارد:
یک سری از وصیت های ایشان بعد از جنگ صفین است ، خود آقا دیگر می دانست آخرهای عمرش است لذا بعد از صفین تعبیر آقا این است من وصیت می کنم به تو مسرم به امام حسن یا امام حسین که حالا من آدرسش را عرض می کنم خدمتتان. دو تا از وصیت نامه ها حدود مثلا یکی دوسال ۶۱ سالگی امیرالمومنین است که به صراحت هم تو یکی اش می گوید ، می گوید : من روزهای آخر عمرم است به امام حسن. این یک دسته از وصایای امیرالمومنین.
دستهی دوم : وصایایی است که قبل از شهادتش شب بیست و یکم روز بیستم اینها فرنوده که من این ۵ تا آدرس را خدمتتان عرض می کنم . آن دوتا وصیتی که بعد از صفین است ؛
یکیش نامهی ۲۴ نهج البلاغه است ، از صفین که بر می گشت آقا این وصیت را کرده ، من هم نمی رسم الان بحث کنم خودتان ببینید.
دومی اش نامه ی ۳۱ نهج البلاغه است ، که بسیار نامه ی مهمی است توصیه می کنم باز هم رو این منبر گفتم این نامه متن درسی بشود تو کتاب های دبیرستانی ما . هم خودش هم یک شرح مختصرش. بچه های ما را آقایان و متولیان امور فرهنگی کشور دور از گرایش های سیاسی، بینی و بین الله تربیت بچه ها را به مسائل سیاسی اختلافی گره نزنید ، نهج البلاغه وجه جمع همه مان است ، بخشی از این نهج البلاغه را آقایانی که تدوین کتب درسی می کنند تو دبیرستان ها برای ابتدایی برای راهنمایی در سطوح مختلف بگنجانید از جمله این نامه ی ۳۱ که بالغ بر ۱۰۰ سفارش اخلاقی است . ما امروز بحران داریم برای جوان هایمان . ما امروز همه مان گله مندیم . خدا می داند جقدر دیشب تو مشهد مردم جلوی من را گرفتند آقا جوانم جوانم جوانم .نمازش روزه اش رابطه اش با فلانی اعتیادش خب اینها و این نگرانی ها یک بخشش این است ، اینی که مقام معظم رهبری محکم جلوی سند ۲۰۳۰ ایستاد فرمود ما کاری با یونسکو در این بخش نداریم ، جون قرار نیست آنها برای ما نسخه بنویسند تو مدارس ما اجرا بشود که به فضل خدا نهیب ایشان متوقف کرد این کار را ؛ برای اینکه شما این نامه ۳۱ را بدهید به دنیا ، بدهید به دنیا ببینید چیزی مانند این دارند به این عظمت در کلام امیرالمومنین ؟ این یک وصیت. نامهی ۲۴ و ۳۱.
دوم : سه جا تو نهج البلاغه وصایای ایام شهادت یعنی قبل از موته دارد. همین دیشب و دیروز ، یکی خطبه ی ۱۴۹ است ، یکی نامه ۲۳ است، و یکی نامه ۴۷. خواهشم این است اگر نهج البلاغه دارید این ۵ مورد را از وصایای امیرالمومنین ببینید که من از نامه ی ۲۳ یک تکه اش را خدمتتان بگویم، که اینها فرمایشاتی است که همین کمتر از ۴۸ ساعت بین ضربت و شهادت امیرالمومنین فرموده .
نکته ای توش هست شاید این مطرح نشده من این را بگویم عبور کنم.
فرمودند: وصیتی لَکم آی مردم عالم علی از میان شما رفت ، امّا وصیت من علی به شما این است : دوتا چیز را اهمیت بدهید نجات پیدا می کنید ، دوتا چیز را دقت کنید تو زندگی تان خدشه وارد نشود،وصیَّتی لَکم ، الّا تُشرکوا بالله شَیئا، مواظب باشید شرک تو زندگی تان نیاید. حالا شرک جلی بت پرستی، شرک خفی ریا ، شرک توحید توحید توحید . علی شهید توحید است . نهج البلاغه مظهر و تجلی توحید است. امیرالمومنین به دنیا آموخت آن دانشمند اهل سنت می گوید، می گوید : مسلمان های دنیا تو توحید مدیونعلی اند ، تو دعا مدیون امام سجاد اند تو شجاعت مدیون امام حسین. ببالید به خودتان از چنین رهبرانی . ببالید به خودتان از چنین شخصیت هایی که وجه الجمع اند ، همه ی فرَق از آنها تعریف می کنند .
امیرالمومنین فرمود:
مشرک نشوید مواظب باشید ، جوان هایتان را دعا کنید ، مواظبشان باشید . امروز دزدها و سارق های اندیشه زیاد هستند. من دیشب اشاره کردم ، جوان ها را می خواهند به معنویت در مقابل دین معنویت کاذب گرایش بدهند. می خواهند جوان ها را به زندگی منهای خدا گرایش بدهند. می خواهند بگویند اگر خدا تو زندگی تان نباشد اتفاقی نمی افتد . والله این نیست. چرا؟ چون کسانی که خیلی بیش از من و شما می فهمیدند خب کی می تواند به فهم امیرالمومنین برسد؟ او دارد این حرف را می زند، اعتماد کنید. الّا تُشرکوا به شَیئا .
فرمودند در این فرمایش وجود مقدس امیرالمومنین : سنت پیغمبر را هم نگذارید زیر پا برود . خیلی حرف مهم است. خدا توحید و سنت رسول خدا، بعد فرنودند این دوتا ستون را پابرجا نگه دارید . ، فَلاَ تُضَیِّعُوا سُنَّتَهُ. أَقِیمُوا هذَیْنَ الْعَمُودَیْنِ، نگذارید این دوتا ستون بیفتد . این دوتا چراغ را نگذارید خاموش بشود. وَأَوْقِدُوا هذَیْنِ الْمِصْبَاحَیْنِ ، این دوتا چراغ را بگذارید روشن باشد. خب اگر جامعه به سنت پیغمبر عمل می کرد سنت پیغمبر غدیر بود سنت پیغمبر این نبود سر ابی عبدالله بالای نیزه برود سنگ بزنند. سنت پیغمبر حرمت حضرت زهرا نگه داشتن بود سنت پیغمبر تبیین آینده ی اسلام بر اساس فرضیه امامت و عصمت بود. چینش کرده بود پیغمبر ائمه را اثنی عشر فرموده بود. خب اینها خیلی حرف توش هست من نمی توانم همه ی حرف ها را بزنم وقت هم نیست . این دوتا را نگذارید زمین بخورد. توحید و سنت رسول خدا. وَأَوْقِدُوا هذَیْنِ الْمِصْبَاحَیْنِ ،أَقِیمُوا هذَیْنَ الْعَمُودَیْنِ، اینها دوتا عمود است اینها دوتا چراغ است.
بعد در همین نامه ی ۲۳ آمده است که فرمود: انا بالاَمسِ صاحبُکم ، من تا دیروز همراه شما بودم با شما مسجد می آمدم اذان می گفتم نماز جماعت می خواندم قضاوت می کردم ، تو کوچه های کوفه مشکلات مردم را مرتفع می کردم. اما والیوم عبرهُ لکم ، امروز تو مریضی افتادم تو بستر افتادم باعث عبرت شما ام. نگاه بهم میکنید اشک می ریزید غصه می خورید. و غَداً مُفارغُکم فردا هم دیگر پیش شما نیستم.
آقایان خواهران همین یک عبارت تو زندگی ما بیاید یک گناه نمی کنیم . خدا می داند. حواسمان را جمع کنیم . همه ی من و شما این سه روز را داریم . یک روز صاحبیم ، یعنی سرپاییم استانداری فرمانداری وزیری نماینده ای حکومت دستت است ، نه تو کارت می آیی پاساژ می آیی معلمی سر کلاس می روی روحانی هستی منبر می روی، اینطور هستیم دیگر یک روز سرپاییم یک روز هممی گویند وای فلانی عمل شده بیمارستان افتاده. تصادف کرده فلانی حالش بد است باعث عبرت است همه نگاه می کنند ، عه این تا دیروز سخنرانی داشت، تا دیروز تو پست اداره بود … هی غصه می خورند. یک روز هم می گویند که بانگ برآمد که ناگه خواجه مُرد؛ مفارغُکم .
الان فعلا من و شما تقریباً تو بهش اول هستیم . انا صاحبُکم . اما عبرهُ لکم هم می رسد، مفارغُکم هم می رسد . همیشه این صدا نیست همیشه این ما نیست همیشه این توان نیست ، نمی خواهید یک سری به این بیمارستان ها بزنید یک سری به این مراکزی که افراد سالمند را نگه می دارند؛ یک نگاهی به گذشته ی خودمان بکنیم ، امیرالمومنین فرمود : من تا دیروز همراه شما بودم ، امروز عبرت شما هستم و فردا مفارغ شما..
السلام علیک یا اباالحسن یا امیرالمومنین
فرزند علامه ی امینی می گوید آخرهای عمر بابایم رفتم پیشش گفتم بابا دلت می خواهد زنده بمانی؟ چه آرزویی داری؟ خب علامه ی امینی خیلی خدمت کرد؛ الغدیرش احیا کرد حادثه ی غدیر را . گفتم بابا دلت می خواهد زنده بمانی ؟ یک عمر مجددی بکنی؟ چکار می خواهی بکنی؟ گفت بله پسرم ، دلم می خواهد یک عمر کامل دیگر بکنم. گفتم بابا برای چی؟ گفت بروم یک گوشه خیمه بزنم برای مظلومیت علی گریه کنم. بروم یک گوشه خیمه بزنم برای مظلومیت علی گریه کنم.
السلام علیک یا ولی الله انت اولَ مظلوم.
بابا جلو چشمت به همسرت جسارت بشود ، بابا تو کوچه های مدینه ۲۵ سال عبور کنی ، از در خانه بیایی در و دیوار را ببینی . بابا امام مسلمین است ، یک دختر پیغمبر داشته نتواند روز بیاید کنار قبرش این مظلومیت نیست ؟ وایسند جلو چشم امام حسن به بابایش اهانت کنند اینها مظلومیت نیست؟ علی دیشب راحت شد ،
امام صادق فرمود: اَصبرُ الصابرین جدّم امیرالمومنین بود صبورتر از همه ی صبورها. مظلوم تر از همه ی مظلوم ها.
بکذارید من عین عبارت جلد ۴۲ بحار را که روزهای قبل از قول محمد حنفیه خواندم یک بخش هایش را ، خیلی روایت طولانی و مصیبت جالبی است . مرحوم مجلسی در جلد ۴۲ بحار آورده. یک تکه هایی را از همین دیشب بخوانم.
ایشان می گوید دیشب وقتی بابایم دیگر نفس کشیدنش متوقف شد جان به جان آفرین تسلیم کرد شنیدیم همه ی اهل خانه شنیدند یک منادی تو آسمان ندا داد، می دانید وقتی فرقش شکافت منادی ندا داد: تَهَدَّمَتْ وَ اللَّهِ أَرْكَانُ الْهُدَى.
یک ندایی هم دیشب منادی داد، می گوید تو آسمان یک وقت یک منادی ندا داد: و الشَّمسُ کاسِفَة لفَقدِ إمامَنا ، الشَّمسُ کاسِفَة لفَقدِ إمامَنا ، خیرُ الخلائق الامام عادلُ؛ یعنی خورشید اگر بگیری حق داری علی رفت. شمس عالم هستی رفت، امام عادل رفت.
محمد حنفیه می گوید بدن را آماده کردیم از خانه آمدیم بیرون زن ها پشت سرمان دویدند ، خرجنَ النساء لاطمات حاسرات ، تو صورتشان می زدند زینب تو صورتش می زد ، فَمنعهم الحسن امام حسن اجتزه نداد بیایند. فرمود برگردید تو خانه. و نهاهُم عن البُکاء بروید توی خانه . اجازه ندادند آقا. خب مرسومنبود . می گوید ما بدن را آوردیم اینجایی که باید دفن کنیم. (من می گویم دیگر گریزهایش را خودتان بزنید )
می گوید ۵ کفن بر بدن امیرالمومنین پوشاندیم ،لفُّحوا بخمسه اَکفُن، پنج کفن پوشاندیم ، می گوید وقتی بدن را آوردیم امام حسین آمد جلو گفت انّا لله و انّا الیه راجعون ؛ لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم. من عبارت امام حسین را می گویم اهل روضه خودشان بگیرند چی می خواهم بگویم .
می گوید دست گذاشت رو بدن بابا گفت: وا انقطاعَ ظَهری بابا کمرم شکست بابا، وا انقطاعَ ظَهری یا ابتاه، بابا کمرم شکست بابا. رفتند اهل روضه من کجا می خواهم بروم؟ این وا انقطاع الظهری را یک جای دیگر هم گفت، آن هم کنار نهر علقمه ، آنجایی که بدن ارباً اربای عباس را نگاه کرد آنجا هم صدا زد وا انقطاعَ ظَهری .
بدن امیرالمومنین را دیشب با یک احترامی میان قبر گذاشتند، قبر را نوح پیغمبر آماده کرده بود. محمد حنفیه می گوید: وقتی بدن دفن شد صعصعه آمد کنار قبر این خاک ها را می ریخت روی سرش، می گفت یا امیرالمومنین یا ابالحسن ما تنها شدیم غریب شدیم . شروع کرد مرثیه خواندن ، امام حسن گریه امام حسین گریه ، عزیزانی که بودند شروع کردند اشک ریختن ، این جنله ی آخر من ثوابش به روح شهدا اموات شهدای مدافع حرم امام عزیز ، یا امیرالمومنین دیشب بچه ها میان پنج کفن بدن شما را میان قبر گذاشتند صعصعه هم برایتان روضه خواند اما می دانید کربلا کی برای امامحسین روضه خواند وقتی بدن را تو قبر گذاشت ؟امام سجاد ، رو کرد به بدن بی سر بابا گفت بابا همه ی مصیب ها یک طرف، تشنگی ات هم یک طرف. قَتلوک و من شُرب الما منعوک ، بابا طوبی لارض تضمَّنَت جسدک الشریف ، خوشا به حال آن زمینی که بدت ارباً اربای تو را میان خودگرفته. یک نگاه به بدن بابا کرد، بابا به اندازه ی یک نگین انگشتر جای سالم به بدنت نیست بابا. کجای بدن را ببوسم؟ اهل روضه خم شد لبها را گذاشت به گلوی پرخون بابا ، حالا هرکجا نشستید روز عزای امیرالمومنین است
یا حسین …