معجزه شق القمر چیست؟

یکی از معجزات بزرگ و تاریخی پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله مربوط به ماجرای دو نیم شدن کره ماه است که در آیات قرآن کریم و روایات، از آن به شق‌القمر تعبیر می‌شود. معجزه‌ای که زمانی برای اثبات رسالت و نبوت نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله به اذن خدای متعال صورت گرفت و کره ماه از وسط به دو نیمه قسمت شد. این معجزه بعد از قرن‌ها، در دوران ما از سوی دانشمندان مورد تایید قرار گرفته است. به طوری که فضانوردان ناسا با سفر به کره ماه و بررسی سطوح این کره، به این نکته دست پیدا کردند که زمانی کره ماه از وسط به دو قسمت تقسیم و دوباره به هم پیوسته است. این اثبات علمی معجزه بزرگ رسول گرامی اسلام صلوات الله علیه، دلیل دیگری برای اثبات نوبت آن حضرت است تا پیام حقانیت اسلام را به گوش مردم دنیا برساند.
خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگویی که با حجت‌الاسلام حمید مظاهری، کارشناس و محقق دینی، انجام داده به بررسی ماجرای اعجاز بزرگ شق‌القمر پرداخته است. آن طور که این محقق اسلامی توضیح می‌دهد، کافران زمان پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله، نبوت ایشان را انکار می‌کردند و اعمال ایشان را مصداق سحر و جادو می‌دانستند. به همین علت از همان سال‌های آغاز بعثت، آن‌ها از آن حضرت خواستند تا معجزه بیاورد و آن هم اعجازی بیرون از کره زمین تا نشان دهد رسالت آن حضرت از سوی خدای یکتا و به تایید الهی است. آن‌ها به رسول خدا صلی‌الله علیه و آله گفتند که اگر تو ساحر و جادوگر نیست، نشانه‌ای را در بیرون از زمین و در آسمان به ما نشان بده چون سحر در خارج از زمین اثر نمی‌کند و ما این را می‌دانیم. آن شب ماه در شب چهاردهم بود و قرص ماه کامل بود. رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمودند: )آیا این ماه کامل را می‌بینید؟( گفتند بله. فرمودند: )آیا می‌خواهید نشانه ما همین ماه باشد؟( آن‌ها هم قبول کردند. ایشان به امر خدای متعال با دست مبارک خود به سوی ماه اشاره کردند. همان موقع ماه به دو قسمت تقسیم شد و دو نیمه آن از هم فاصله گرفتند و مدتی در آسمان به همین صورت بود. بعد از مدتی گفتند: حالا ماه را به همان شکل اول درآور. نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله با دو دست مبارک خود به دو نیمه ماه اشاره کردند، آن دو نیمه به هم نزدیک شدند و به هم چسبیدند و ماه در جای اول خودش قرار گرفت. آن موقع همه افرادی که در نیمکره شبانه قرار داشتند و از خورشید دور بودند، این اتفاق را با چشم خود مشاهده کردند. این مطلب در بسیاری از مدارک و اسناد تاریخی ثبت شده است. البته خوب است به این نکته هم توجه شود که در برخی از منابع نوشته شده که کافران معجزه شق‌القمر را از آن حضرت نخواستند، بلکه این معجزه مثل معجزه سایر پیامبران ازجمله معجزه عصای حضرت موسی علیه السلام اتفاق افتاد تا نشانه نبوت آن حضرت باشد.

تأکید قرآن بر معجزه شق‌القمر

آیا معجزه شق‌القمر از سوی پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله در قرآن کریم هم مورد تأکید قرار گرفته است؟
بله. این موضوع مهم هم در قرآن کریم مورد تأکید قرار گرفته و هم احادیث بسیاری به این معجزه مهم اشاره دارند. خدای متعال در سوره مبارکه انشقاق به این امر مهم پرداخته و می‌فرماید: )إقْتَرَبَتِ السَّاعَهُ وَ انْشق القمر؛ قیامت نزدیک شد و ماه از هم شکافت.( در این آیه مستقیماً معجزه رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله مبنی بر شکافته شدن ماه و دو نیم شدن آن بیان شده است.
اما چرا قبل از این موضوع، به مسئله قیامت و نزدیک شدن آن اشاره شده است؟
به این دلیل که ظهور آخرین پیغمبر خدا نشانی از نزدیکی ظهور دارد. درواقع در این آیه شریفه به ظهور آخرین نبی الهی اشاره شده که زمان قیامت پس از آن نزدیک خواهد بود و هم اشاره شده که معجزه شق‌القمر و شکافته شدن ماه از معجزات آن حضرت است که به امر الهی روی داده است.
به این ترتیب در این آیه شریفه هم به بزرگ‌ترین دگرگونی در عالم خلقت اشاره شده که همان برپایی قیامت است و هم به یک معجزه بزرگ و مهم که اصولاً خارج از محوطه زمین و خارج از اراده هر انسانی روی داده و آن، شق‌القمر و دو نیمه شدن ماه است که این هم نشانه‌ای است که تایید می‌کند آن حضرت فرستاده خدا و آخرین پیغمبر الهی است.
بیشتر بخوانید: آشنایی با زوایایی از سبک زندگی پدر خداپرستان دعاهای حضرت ابراهیم(ع) چگونه مستجاب می‌شد؟
ضرورت توجه ویژه به مقام ابدی به‌ جای موقعیت دنیایی چطور رتبه ابدی و برزخی خود را بدانیم؟
اعجاز بزرگ رسول اسلام صلی‌الله علیه و آله
چرا شق‌القمر را به عنوان یک معجزه مطرح می‌کنیم؟ درواقع می‌خواهیم بدانیم چه خصلتی در این رویداد است که باید آن را اعجاز دانست؟
اعجاز امری فوق‌العاده است که خارج از اراده هر انسانی باشد. آنجا که خداوند می‌فرماید: )إقْتَرَبَتِ السَّاعَهُ وَ انْشق‌القمر؛ قیامت نزدیک شد و ماه از هم شکافت.( در حقیقت به یک امری اشاره می‌کند که هیچ انسانی به آن دسترسی ندارد و نمی‌تواند آن را انجام بدهد. چون انسان‌ها روی زمین زندگی می‌کنند و بعد از قرن‌ها که توانسته‌اند قدم بر روی کره ماه بگذارند، به هیچ عنوان توانایی شکافتن آن و دو نیم کردنش را ندارند. پس این رویدادی است که اعجازگونه و با اراده خدای متعال انجام می‌شود.
در برخی از روایت‌ها نوشته شده که کافران به پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله می‌گفتند سحر در امور زمینی روی می‌دهد و ما می‌خواهیم مطمئن شویم که اعمال تو سحر نیست. به همین علت معجزه شق‌القمر روی داد و ماه به امر خدای یکتا دو نیمه شد تا نشان دهد این رویداد در حیطه زمین نیست و دلیل بر حقانیت رسالت آن حضرت باشد.
اشاره کردید که در مورد معجزه شق‌القمر روایت‌هایی هم عنوان شده که بر این موضوع تأکید می‌کنند.
همین طور است. در روایت‌های زیادی امر شق‌القمر به عنوان یکی از معجزه‌های نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله عنوان شده که تایید بر نبوت آن حضرت است و مردم از آن در شگفت و تعجب می‌مانند.

ماجرای وقوع یک معجزه بزرگ

یک سؤال در اینجا مطرح می‌شود مبنی بر اینکه اصولاً معجزه شق‌القمر به چه صورت اتفاق افتاد؟
کافران زمان پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله، نبوت ایشان را انکار می‌کردند و اعمال ایشان را مصداق سحر و جادو می‌دانستند. به همین علت از همان سال‌های آغاز بعثت، آن‌ها از آن حضرت خواستند تا معجزه‌ای بیاورد و آن هم اعجازی بیرون از کره زمین تا نشان دهد رسالت آن حضرت از سوی خدای یکتا و به تایید الهی است. آن‌ها به رسول خدا صلی‌الله علیه و آله گفتند که اگر تو ساحر و جادوگر نیست، نشانه‌ای را در بیرون از زمین و در آسمان به ما نشان بده، چون سحر در خارج از زمین اثر نمی‌کند و ما این را می‌دانیم.
آن شب ماه در شب چهاردهم بود و قرص ماه کامل بود. رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمودند: )آیا این ماه کامل را می‌بینید؟( گفتند بله. فرمودند: )آیا می‌خواهید نشانه ما همین ماه باشد؟( آن‌ها هم قبول کردند. ایشان به امر خدای متعال با دست مبارک خود به سوی ماه اشاره کردند. همان موقع ماه به دو قسمت تقسیم شد و دو نیمه آن از هم فاصله گرفتند و مدتی در آسمان به همین صورت بود.
بعد از مدتی گفتند: حالا ماه را به همان شکل اول درآور. نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله با دو دست مبارک خود به دو نیمه ماه اشاره کردند، آن دو نیمه به هم نزدیک شدند و به هم چسبیدند و ماه در جای اول خودش قرار گرفت.
آن موقع همه افرادی که در نیمکره شبانه قرار داشتند و از خورشید دور بودند، این اتفاق را با چشم خود مشاهده کردند. این مطلب در بسیاری از مدارک و اسناد تاریخی ثبت شده است.
خوب است به این نکته هم توجه شود که در برخی از منابع نوشته شده که کافران معجزه شق‌القمر را از آن حضرت نخواستند، بلکه این معجزه مثل معجزه سایر پیامبران ازجمله معجزه عصای حضرت موسی علیه السلام اتفاق افتاد تا نشانه نبوت آن حضرت باشد.
واکنش کسانی که نبوت آن حضرت و یکتایی خدای متعال را انکار می‌کردند، چه بود؟
آن‌ها باز هم ایمان نیاوردند. چون کوردلی آن‌ها بیشتر از حد معجزه بود. باز هم گفتند معجزه محمد صلی‌الله علیه و آله در آسمان هم اثر کرد! به همین دلیل بود که خدای متعال آیات ابتدایی سوره انشقاق را نازل فرمود که: )اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَ انْشق القمر وَ إِنْ یَرَوْا آیَةً یُعْرِضُوا وَ یَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِر؛ ساعت نزدیک شد و ماه شکافته شد و اگر نشانه‏اى ببینند روى برمى‏گردانند و مى‏گویند: سحر است.)

پاسخ به یک شبهه

اشاره کردید که کافران، معجزه شق‌القمر را از رسول خدا صلی‌الله علیه و آله خواستند و این اتفاق به امر خداوند متعال روی داد. شاید این سؤال برای عده‌ای به وجود بیاید که بنا بر تصریح قرآن کریم، خدای تعالی فرموده اعجازی که کافران اقتراح می‌کنند و می‌خواهند، نخواهد فرستاد. بنابراین چگونه شده که کافران معجزه شق‌القمر را خواستند و این اتفاق هم افتاد؟
برای جواب دادن به ابهام باید به یک نکته مهم توجه کنیم؛ خدای متعال برای اثبات و تایید رسالت پیغمبران خود برای آن‌ها معجزاتی هم می‌فرستد تا مردم آن را ببینند و ایمان بیاورند. معجزه‌هایی مثل عصای حضرت موسی علیه السلام که رود نیل را از هم شکافت و از بین آن راه خشکی باز کرد تا بنی‌اسرائیل از آن رد شوند و یا عصا را به مار بزرگ یا اژدها تبدیل کرد، همچنین معجزه‌های حضرت عیسی علیه السلام که کور مادرزاد را به اذن الهی شفا می‌داد یا مرده را زنده می‌کرد و سایر معجزات پیغمبران خدا همه برای این بوده که مردم ایمان بیاورند.
پس عجیب نیست که خدای متعال برای آخرین رسول خود یعنی پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله هم معجزاتی بیاورد تا مردم را هدایت کند. از جمله اینکه قرآن کریم هم معجزه بسیار بزرگ و عظیم الهی است.
اما در مورد معجزه‌ای که کافران در اسلام خواسته‌اند، باید دقت شود که بنای خدای متعال بر این است که معجزه‌ای که آن‌ها می‌خواهند را نفرستد چون در صورت مشاهده آن، باز هم ایمان نمی‌آورند. درواقع خدای متعال می‌داند که همه این‌ها بهانه‌جویی کافران است. کما اینکه با مشاهده و شنیدن آیات قرآن کریم هم ایمان نیاوردند.

دلیل آوردن معجزه

اگر خدای متعال معجزه آن‌ها را می‌آورد ولی آن‌ها قبول نمی‌کردند، چه اتفاقی می‌افتاد؟
در این صورت یا معجزه بی‌اثر و لغو می‌شد و یا خداوند، منکران را از بین می‌برد. این در حالی است که سنت الهی بر این قرار گرفته که به منکران و کافران فرصت بدهد تا شاید ایمان بیاورند و یا در غیر این صورت، حجتی بر علیه خود آن‌ها بعد از مرگشان باشد.
در این باره خدای متعال در سوره اسراء می‌فرماید: )وَ مَا مَنَعَنَا أَن نُّرْسِلَ بِالآیاتِ إِلاَّ أَن کذَّبَ بِهَا الأَوَّلُونَ وَ آتَینَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُواْ بِهَا وَ مَا نُرْسِلُ بِالآیاتِ إِلاَّ تَخْوِیفًا؛ هیچ چیز مانع ما نبود که این معجزات (درخواستى بهانه‏جویان) را بفرستیم جز اینکه پیشینیان (که همین درخواست‌ها را داشتند و با ایشان هماهنگ بودند) آن را تکذیب کردند؛ (از جمله) ما به (قوم) ثمود ناقه دادیم؛ (معجزه‏اى) که روشنگر بود؛ اما بر آن ستم کردند (و ناقه را کشتند). ما معجزات را فقط براى بیم دادن (و اتمام حجت) مى‏فرستیم.)
آیه شریفه به این موضوع اشاره دارد که هر چیزی که کافران و بهانه‌جویان بخواهند، نخواهد فرستاد. چون در صورت معجزه هم ایمان نمی‌آورند. این در حالی است که ارسال معجزه برای بیم دادن و اتمام حجت است.
حتی نمونه‌هایی از بهانه‌جویی‌های منکران و کافران را در همین سوره اسراء می‌توان مشاهده کرد. آن‌ها به رسول خدا صلی‌الله علیه و آله می‌گفتند اگر می‌خواهی ایمان بیاوریم، باید چشمه‌ای را از زمین بیرون بیاوری، یا باغی از خرما و انگور داشته باشی. یا می‌گفتند باید آسمان را تکه‌تکه کنی و برای ما به زمین بیاوری. یا خدا و فرشته‌ها را با ما روبه‌رو کنی تا به چشم خودمان ببینیم. یا اتاقی پر از طلا داشته باشی. اما خداوند در جواب همه این بهانه‌جویی‌ها می‌فرماید: )قُلْ سُبْحَانَ رَبِّی هَلْ کنتُ إَلاَّ بَشَرًا رَّسُولاً؛ بگو منزه است پروردگارم (از این سخنان بى‏معنى)! مگر من جز انسانى فرستاده خدا هستم؟!(
پس آیا درست است که نتیجه بگیریم دلیل نفرستادن معجزاتی که کافران و مردم بهانه‌جو می‌خواستند، بی‌فایده بودن آن است؟
همین طور است. چون خدای متعال می‌دانست که در این صورت هم ایمان نمی‌آورند. حتی برخی از مفسران هم گفته‌اند که مردم معجزه شق‌القمر را نخواستند. ولی این معجزه هم مثل معجزه عصای حضرت موسی علیه السلام واقع شد.

اثبات علمی معجزه شق‌القمر

ظاهراً معجزه علمی شق‌القمر بعد از قرن‌ها که از نبوت نبی مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله می‌گذرد، اثبات علمی شده است.
بله. با گذشت زمان، خوشبختانه علم انسان هم پیشرفت کرده است تا جایی که به مرور برخی از اسرار قرآن کریم کشف شده و به اثبات علمی رسیده است. یکی از این موارد ماجرا شکافته شدن ماه است. این مطلب علمی را ناسا در سفری که فضانوردان به کره ماه داشته‌اند، نشان داده که دورتادور کره ماه را یک خط کمربند مانندی فراگرفته که نشان می‌دهد زمانی این کره از وسط به دو نیم شده است.
این مطلب نشان‌دهنده همان معجزه شق‌القمر است؛ معجزه‌ای که زمانی از سوی کافران دوران پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله مورد انکار قرار گرفت و امروز هم با وجود اثبات علمی آن، باز هم از سوی برخی از افراد کوردل انکار می‌شود.

منبع: خبرگزاری تسنیم