44 حدیث زیبا از امام کاظم علیه السلام

در اینجا 44 حدیث زیبا از امام کاظم(علیه السلام) می خوانیم:

۱. کلید بصیرت

الإمام الكاظم (علیه السلام) : تَفَقَّهوا فی دینِ اللّهِ، فَإِنَّ الفِقهَ مِفتاحُ البَصیرَةِ.

امام كاظم(علیه السلام):در دین خدا، ژرفكاوی كنید؛ زیرا دین شناسی، كلید بصیرت است.(تحف العقول: ص۴۱۰)

۲. پیری زودرس

الإمام الكاظم (علیه السلام) : كَثرَةُ الهَمِّ یورِثُ الهَرَمِ.

امام كاظم(علیه السلام):فراوانی غصّه، موجب پیری است.(تحف العقول: ص ۴۰۳)

۳. صداقت در گفتار

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَنْ صَدَقَ لِسانُهُ زَكی عَمَلُهُ.

امام كاظم(علیه السلام):هر كه زبانش صادق باشد کردارش پاکیزه است.(تحف العقول: ص ۳۸۸، س ۱۷)

۴. حسن نیت

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَنْ حَسُنَتْ نیتُهُ زیدَ فی رِزْقِهِ.

امام كاظم(علیه السلام):هر كه فكر و نیتش نیك باشد در روزی اش توسعه خواهد بود.(تحف العقول: ص ۳۸۸، س ۱۷)

۵. نیکی به برادران و خانواده

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإخْوانِهِ وَ أهْلِهِ مُدَّ فی عُمْرِهِ.

امام كاظم(علیه السلام):هر كه به دوستان و خانواده اش نیكی و احسان كند، عمرش طولانی خواهد شد.(تحف العقول: ص ۳۸۸، س ۱۷)

۶. دغلکاری و آزار

الإمام الكاظم (علیه السلام) : لَیسَ مِن أخلاقِ المُؤمِنینَ الغِشُّ ولَا الأَذی.

امام كاظم(علیه السلام):دَغَلکاری و آزاررسانی، از اخلاق مؤمنان نیست.(الكافی: ج ۸ ص ۱۲۶ ح ۹۵)

۷. ولخرجی و اسراف

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَن بَذَّرَ و أَسرَفَ زالَت عَنهُ النِّعمَةُ.

امام كاظم(علیه السلام):هر كس ولخرجی و اسراف كند، نعمت از او زایل می شود.(تحف العقول: ص ۴۰۳)

۸. راهنمای عاقل

الإمام الكاظم (علیه السلام) : لِكُلِّ شَیءٍ دَلیلٌ وَ دَلیلُ الْعاقِلِ التَّفَكُّر.

امام كاظم(علیه السلام):برای هر چیزی، دلیل و راهنمائی است و راهنمای شخص عاقل، تفكّر و اندیشه می باشد.(تحف العقول: ۳۸۶)

۹. مشورت

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَنِ اسْتَشارَ لَمْ یعْدِمْ عِنْدَ الصَّوابِ مادِحا، وَ عِنْدَ الْخَطإ عاذِرا.

امام كاظم(علیه السلام):كسی كه در امور زندگی خود با اهل معرفت مشورت كند، چنانچه درست و صحیح عمل كرده باشد مورد تعریف و تمجید قرار می گیرد و اگر خطا و اشتباه كند عذرش پذیرفته است.(نزهة الناظر و تنبیه الخاطر: ص ۱۲۳، ح ۱۳)

۱۰. پرخوابی و بیکاری

الإمام الكاظم (علیه السلام) : إنَّ اللّهَ جَلَّ وعَزَّ یبغِضُ العَبدَ النَّوّامَ الفارِغَ.

امام كاظم(علیه السلام):خداوند عز و جل بنده پُر خوابِ بیكار را دشمن می دارد.(الكافی: ۵ ۸۴ ۲)

۱۱. امانت داری

الإمام الكاظم (علیه السلام) : رَأسُ السَّخاءِ أداءُ الأَمانَةِ.

امام كاظم(علیه السلام):سرآمد سخاوت، بازگرداندن امانت است.(نزهة الناظر: ص ۱۹۰ ح ۴۰۶)

۱۲.خلاصه علوم

الإمام الكاظم (علیه السلام) : وَجَدْتُ عِلْمَ النّاسِ فی أرْبَعٍ: أوَّلُها أنْ تَعْرِفَ رَبَّكَ، وَالثّانِیةُ أنْ تَعْرِفَ ما صَنَعَ بِكَ، وَالثّالِثَةُ أنْ تَعْرِفَ ما أرادَ مِنْكَ، وَالرّابِعَةُ أنْ تَعْرِفَ ما یخْرِجُكَ عَنْ دینِكَ.

امام كاظم(علیه السلام):تمام علوم جامعه را در چهار مورد شناسائی كرده ام:

اوّلین آن ها این كه پروردگار و آفریدگار خود را بشناسی و نسبت به او شناخت پیدا كنی.

دوّم، این كه بفهمی كه از برای وجود تو و نیز برای بقاء حیات تو چه كارها و تلاش هائی صورت گرفته است.

سوّم، بدانی كه برای چه آفریده شده ای و منظور چه بوده است.

چهارم، معرفت پیدا كنی به آن چیزهائی كه سبب می شود از دین و اعتقادات خود منحرف شوی یعنی راه خوشبختی و بدبختی خود را بشناسی و در جامعه چشم و گوش بسته حركت نكنی.(كافی: ج ۱، ص ۵۰، ح ۱۱،)

۱۳. اسباب رحمت و برکت الهی

الإمام الكاظم (علیه السلام) : إنَّ أهْلَ الاْ رْضِ مَرْحُومُونَ ما یخافُونَ، وَ أدُّوا الاْمانَةَ، وَ عَمِلُوا بِالْحَقِّ.

امام كاظم(علیه السلام):اهل زمین مورد رحمت ـ و بركت الهی ـ هستند، مادامی كه خوف و ترس (از گناه و معصیت داشته باشند)، ادای امانت نمایند و حقّ را دریابند و مورد عمل قرار دهند.(تهذیب الا حكام: ج ۶، ص ۳۵۰، ح ۹۹۱)

۱۴. انسان های دو چهره و دو زبان

الإمام الكاظم (علیه السلام) : بِئْسَ الْعَبْدُ یكُونُ ذاوَجْهَینِ وَ ذالِسانَینِ.

امام كاظم(علیه السلام):بد شخصی است آن كه دارای دو چهره و دو زبان می باشد، ـ كه در پیش رو چیزی گوید و پشت سر چیز دیگر ـ.(تحف العقول: ص ۲۹۱)

۱۵. خسارت دیده

الإمام الكاظم (علیه السلام) : اَلْمَغْبُونُ مَنْ غَبِنَ عُمْرَهُ ساعَة.

امام كاظم(علیه السلام):خسارت دیده و ورشكسته كسی است كه عُمْر خود را هر چند به مقدار یك ساعت هم كه باشد بیهوده تلف كرده باشد.(نزهة الناظر و تنبیه الخاطر حلوانی: ص ۱۲۳، ح ۶.)

۱۶. فرق عاقل و جاهل

الإمام الكاظم (علیه السلام) : ما قُسِّمَ بَینَ الْعِبادِ أفْضَلُ مِنَ الْعَقْلِ، نَوْمُ الْعاقِلِ أفْضَلُ مِنْ سَهَرِالْجاهِلِ.

امام كاظم(علیه السلام):چیزی با فضیلت تر و بهتر از عقل، بین بندگان توزیع نشده است، تا جائی كه خواب عاقل بهتر از شب زنده داری جاهل بی خرد است.(تحف العقول: ص ۲۱۳،)

۱۷. اداء امانت و راستگویی

الإمام الكاظم (علیه السلام) : أداءُالاْمانَةِ وَالصِّدقُ یجْلِبانِ الرِّزْقَ.

امام كاظم(علیه السلام):امانت داری و راست گوئی، هر دو موجب توسعه روزی می شوند.(تحف العقول: ص ۲۹۷)

۱۸. خیانت و دروغ

الإمام الكاظم (علیه السلام) : الْخِیانَةُ وَالْكِذْبُ یجْلِبانِ الْفَقْرَ وَالنِّفاقَ.

امام كاظم(علیه السلام):خیانت در امانت و دروغ گوئی موجب فلاكت و بیچارگی و سبب تیرگی دل می باشد.(تحف العقول: ص ۲۹۷)

۱۹.قدرت معنوی

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَنْ اَرادَ أنْ یكُونَ أقْوی النّاسِ فَلْیتَوَكَّلْ علَی اللّهِ.

امام كاظم(علیه السلام):هركس بخواهد (در هر جهتی) قوی ترینِ مردم باشد باید توكّل در همه امور، بر خداوند سبحان نماید.
(بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۳۲۷، ضمن ح ۴.)

۲۰. اینگونه باش

الإمام الكاظم (علیه السلام) : أبْلِغْ خَیرا وَ قُلْ خَیرا وَلاتَكُنْ إمَّعَة.

امام كاظم(علیه السلام):نسبت به هم نوع خود خیر و نیكی داشته باش، و سخن خوب و مفید بگو، و خود را تابع بی تفاوت و بی مسئولیت قرار مده.(تحف العقول: ص ۳۰۴)

۲۱.برخورد با عالم و جاهل

الإمام الكاظم (علیه السلام) : عَظِّمِ العالِمَ لِعِلْمِهِ وَدَعْ مُنازَعَتَهُ، وَ صَغِّرِالْجاهِلَ لِجَهْلِهِ وَلاتَطْرُدْهُ وَلكِنْ قَرِّبْهُ وَ عَلِّمْهُ.

امام كاظم(علیه السلام):عالم را به جهت عملش تعظیم و احترام كن و با او منازعه منما، و اعتنائی به جاهل مكن ولی طردش هم نگردان، بلكه او را جذب نما و آنچه نمی داند تعلیمش بده.(تحف العقول: ص ۲۰۹)

۲۲. دنیا مانند مار

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَثَلُ الدّنیا مَثَلُ الْحَیةِ، مَسُّها لَینٌ وَ فی جَوْفِهَا السَّمُّ الْقاتِلِ، یحْذَرُهَاالرِّجالُ ذَوِی الْعُقُولِ وَ یهْوی اِلَیهَا الصِّبْیانُ بِأیدیهِمْ.

امام كاظم(علیه السلام):مَثَل دنیا همانند مار است كه پوست ظاهر آن نرم و لطیف و خوشرنگ، ولی در درون آن سمّ كشنده ای است كه مردان عاقل و هشیار از آن گریزانند و بچّه صفتان و بولهوسان به آن عشق می ورزند.(تحف العقول: ص ۲۹۲)

۲۳. دنیا مانند آب دریا

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَثَلُ الدُّنیا مَثَلُ ماءِ الْبَحْرِ كُلَّما شَرِبَ مِنْهُ الْعطْشانُ اِزْدادَ عَطَشا حَتّی یقْتُلُهُ.

امام كاظم(علیه السلام): مثَل دنیا (و اموال و زیورآلات و تجمّلات آن) همانند آب دریا است كه انسانِ تشنه، هر چه از آن بیاشامد بیشتر تشنه می شود و آنقدر میل می كند تا هلاك شود.(تحف العقول: ص ۲۹۲)

۲۴. ترک اهل بیت(علیه السلام)

الإمام الكاظم (علیه السلام) : مَنْ تَرَكَ أهْلَ بَیتِ نَبیهِ ضَلَّ.

امام كاظم(علیه السلام):هركس اهل بیت پیغمبر(صلی الله علیه) را رها كند گمراه می گردد.(اصول كافی: ج ۱ ص ۷۲ ح ۱۰.)

۲۵. مشقت در کودکی

الإمام الكاظم (علیه السلام) : یسْتَحَبُّ غَرامَةُ الْغُلامِ فی صِغَرِهِ لِیكُونَ حَلیما فی كِبَرِهِ.

امام كاظم(علیه السلام):بهتر است پسر را در دوران كودكی به كارهای مختلف و سخت، وادار نمائی تا در بزرگی حلیم و بردبار باشد.
(وسائل الشّیعة: ج ۲۱، ص ۴۷۹، ح ۲۷۸۰۵.)

۲۶. خوب خرج کردن برای خانواده

الإمام الكاظم (علیه السلام) : ینْبَغی لِلرَّجُلِ أنْ یوَسِّعَ عَلی عَیالِهِ لِئَلاّ یتَمَنَّوْا مَوْتَهَ.

امام كاظم(علیه السلام):سزاوار است مرد نسبت به اهل منزل خود دست و دل باز باشد و در حدّ توان رفع نیاز كند تا آرزوی مرگش را ننمایند.(وسائل الشّیعة: ج ۲۱، ص ۴۷۹، ح ۲۷۸۰۵.)

۲۷. محاسبه نفس

الإمام الكاظم (علیه السلام) : لَیسَ مِنّا مَنْ لَمْ یحاسِبْ نَفْسَهُ فی كُلِّ یوْمٍ، فَإِنْ عَمِلَ حَسَنا إسْتَزادَ اللّهَ، وَ إنْ عَمِلَ سَیئا اسْتَغْفَرَ اللّهَ وَ تابَ اِلَیهِ.

امام كاظم(علیه السلام):از شیعیان و دوستان ما نیست، كسی كه هر روز محاسبه نَفْس و بررسی اعمال خود را نداشته باشد، كه اگر چنانچه اعمال و نیاتش خوب بوده، سعی كند بر آن ها بیفزاید و اگر زشت و ناپسند بوده است، از خداوند طلب مغفرت و آمرزش كند و جبران نماید.(وسائل الشّیعة: ج ۱۶، ص ۹۵، ح ۲۱۰۷۴.)

۲۸. عمل از روی درایت

الإمام الكاظم (علیه السلام) : قَلیلُ الْعَمَلِ مِنَ الْعاقِلِ مَقْبُولٌ مُضاعَفٌ وَ كَثیرُ الْعَمَلِ مِنْ أهْلِ الْهَوی وَالْجَهْلِ مَرْدُودٌ.

امام كاظم(علیه السلام):اعمال شخص عاقل مقبول است و چند برابر أجر خواهد داشت، ولی شخص نادان و هوسران گرچه زیادكار و خدمت و عبادت كند پذیرفته نخواهد بود.(الكافی: ج ۱ ص ۱۷ ح ۱۲.)

۲۹. اسباب نورانیت چشم

الإمام الكاظم (علیه السلام) : ثَلاثَةٌ یجْلُونَ الْبَصَرَ: النَّظَرُ إلَی الخُضْرَةِ، وَالنَّظَرُ إلَی الْماءِ الْجاری، وَالنَّظَرُ إلَی الْوَجْهِ الْحَسَنِ.

امام كاظم(علیه السلام):سه چیز بر نورانیت چشم می افزاید: نگاه بر سبزه، نگاه بر آب جاری و نگاه به صورت زیبا.(وسائل الشّیعة: ج ۵، ص ۳۴۰، ح ۳.)

۳۰. محبوب ترین بنده

الإمام الكاظم(علیه السلام) : إنَّ أحَبَّ عِبادِ اللّهِ إلَى اللّهِ المُتَّقِی التّائِبُ.

امام كاظم(علیه السلام): محبوب ترینِ بندگان در نزد خداوند، پرهیزگار توبه كننده است.(تفسیر القمّی: ج ۲ ص ۳۷۷، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۸، صفحه: ۲۰)

۳۱. طلب روزی حلال مانند جهاد در راه خدا

الإمام الكاظم(علیه السلام) : مَن طَلَبَ هذَا الرِّزقَ مِن حِلِّهِ لِیعودَ بِهِ عَلى نَفسِهِ وعِیالِهِ، كانَ كَالمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللّهِ عز و جل.

امام كاظم(علیه السلام): هر كس این روزى را از حلالش بجوید تا آن را براى خود و خانواده اش فراهم آورَد، مانند مجاهدِ در راه خداوند عز و جل است.(الكافی: ج ۵ ص ۹۳ ح ۳، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۸، صفحه: ۴۹۴)

۳۲. پذیرایی از مهمان

الإمام الكاظم(علیه السلام) : إنَّ رَسولَ اللّهِ(صلی الله علیه) كانَ إذا أتاهُ الضَّیفُ أكَلَ مَعَهُ، ولَم یرفَع یدَهُ مِنَ الخوانِ حَتّى یرفَعَ الضَّیفُ یدَهُ.

امام كاظم(صلی الله علیه): پیامبر خدا(صلی الله علیه) هر گاه برایش مهمان مى آمد، غذایش را با او مى خورد و دست از سفره نمى كشید تا آن كه مهمان، دست مى كشید.(الكافی: ج ۶ ص ۲۸۶ ح ۴، سیره پیامبر خاتم(صلی الله علیه)، جلد۴ صفحه: ۳۰۸)

۳۳. یاد مرگ

الإمام الكاظم(علیه السلام) ـ عندَ قَبرٍ ـ: إنّ شیئا هذا آخِرُهُ لَحَقیقٌ أن یزهَدَ فی أوَّلِهِ، و إنّ شیئا هذا أوَّلُهُ لَحَقیقٌ أن یخافَ آخِرُهُ.

امام كاظم(علیه السلام)ـ در كنار یك گور ـ فرمود: چیزى كه پایانش این است، سزاست كه از همان آغاز دل از آن بركَنند و چیزى كه آغازش این است، بجاست كه از پایانش بترسند.(معانی الأخبار: ۳۴۳ ۱، میزان الحكمه، جلد ۹ صفحه: ۲۵۰)

۳۴. عاقل و دروغگویی

الإمام الكاظم(علیه السلام) ـ لِهشامٍ و هُو یعِظُهُ ـ: إنّ العاقِلَ لا یكذِبُ و إن كانَ فیهِ هَواهُ.

امام كاظم(علیه السلام)ـ در اندرز به هشام ـ فرمود: خردمند دروغ نمى گوید، اگر چه منافع او در آن باشد.(بحار الأنوار: ۷۸ ۳۰۵ ۱، میزان الحكمه، جلد ۱۰ صفحه: ۶۱)

۳۵. نوع نگاه به دنیا

الإمام الكاظم(علیه السلام) : كُن فِی الدُّنیا كَساكِنِ دارٍ لَیسَت لَهُ، إنَّما ینتَظِرُ الرَّحیلَ.

امام كاظم(علیه السلام): در دنیا، مانند كسى باش كه در خانه اى ساكن است كه مال او نیست و منتظر رفتن است.(تحف العقول: ص ۳۹۸، دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۱ صفحه: ۸۲)

۳۶. باارزش ترین مردم

الإمام الكاظم(علیه السلام) : إنَّ أعظَمَ النّاسِ قَدرا الَّذی لا یرَى الدُّنیا لِنَفسِهِ خَطَرا.

امام كاظم(علیه السلام): با ارزش ترینِ مردم، كسى است كه براى دنیا ارزشى قائل نباشد.(الكافی: ج ۱ ص ۱۹ ح ۱۲، دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۲ صفحه: ۹۴)

۳۷. ادخال سرور

الإمام الكاظم(علیه السلام) : مَن أدخَلَ عَلى مُؤمِنٍ سُروراً فَرَّحَ اللَّهُ قَلبَهُ یومَ القیامَةِ.

امام كاظم(علیه السلام): هر كس مؤمنى را شاد كند، خداوند در روز رستاخیز، او را بسیار دل شاد خواهد كرد.(الكافی: ج ۲ ص ۱۹۷ ح ۲، الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۱ صفحه: ۳۹۰)

۳۸. غیبت

الإمام الكاظم(علیه السلام) : مَلعونٌ مَنِ اغتابَ أخاهُ.

امام كاظم(علیه السلام): ملعون است كسى كه از برادرش غیبت كند.(بحار الأنوار: ۷۸ ۳۳۳ ۹، میزان الحكمه، جلد ۸ صفحه: ۵۷۷)

۳۹. جهاد زن

الإمام الكاظم(علیه السلام) : جِهادُ المَرأةِ حُسنُ التَّبَعُّلِ.

امام كاظم(علیه السلام): جهاد زن، خوب شوهردارى كردن است.(الكافی: ۵ ۵۰۷ ۴، میزان الحكمه، جلد ۵ صفحه: ۱۰۰)

۴۰. در صورت ناتوانی از زیارت قبور اهل بیت(علیه السلام)

الإمام الكاظم(علیه السلام) : مَن لَم یستَطِعْ أن یزُورَ قُبُورَنا فَلْیزُرْ قُبُورَ صُلَحاءِ إخوانِنا.

امام كاظم(علیه السلام): هر كه نتواند قبرهاى ما را زیارت كند، قبور برادرانِ صالح ما را زیارت نماید.(بحار الأنوار: ۷۴ ۳۱۱ ۶۵، میزان الحكمه، جلد ۵ صفحه: ۱۲۹)

۴۱. نخستین احسان به فرزند

الإمام الكاظم(علیه السلام) : أوَّلُ ما یبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أن یسَمِّیهُ بِاسمٍ حَسَنٍ.

امام كاظم(علیه السلام): نخستین احسانى كه مرد به فرزند خود مى كند، این است كه نام نیكویى برایش انتخاب كند.(الكافی: ۶ ۱۸ ۳، میزان الحكمه، جلد ۵ صفحه: ۴۰۶)

۴۲. عمل به وعده به کودکان

الإمام الكاظم(علیه السلام) : إذا وَعَدتُمُ الصِّغارَ فأوفُوا لَهُم.

امام كاظم(علیه السلام): هرگاه به كودكان و عده اى دادید به آن عمل كنید.(بحار الأنوار: ۱۰۴ ۷۳ ۲۳، میزان الحكمه، جلد ۱۳ صفحه: ۲۵۲)

۴۳. عزت در گرو حفظ زبان

الإمام الكاظم(علیه السلام) : اِحفَظْ لِسانَكَ تَعِزَّ.

امام كاظم(علیه السلام): زبانت را نگه دار تا عزیز گردى.(الكافی: ۲ ۱۱۳ ۴، میزان الحكمه، جلد ۷ صفحه: ۳۷۰)

۴۴. ترس از خدا حتی در تنهایی

الإمام الكاظم(علیه السلام) : لیسَ مِن شیعَتِنا مَن خَلا ثُمّ لَم یرُعْ قلبُهُ.

امام كاظم(علیه السلام): شیعه ما نیست كسى كه در تنهایى و خلوت، دلش ترسان “از خدا” نباشد.(بصائر الدرجات: ۲۴۷ ۱۰، میزان الحكمه، جلد ۶ صفحه: ۱۱۹)

منبع: پایگاه حدیث