در این مطلب به بررسی دوران زندگی حضرت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف پرداخته می شود:
نام: محمد بن الحسن
كنيه: ابوالقاسم
امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه هم نام و هم كنيه حضرت پيامبر اكرم صلوات الله علیه است. در روايات آمده است كه شايسته نيست آن حضرت را با نام و كنيه، اسم ببرند تا آن گاه كه خداوند به ظهورش زمين را مزيّن و دولتش را ظاهر گرداند.
القاب امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه
مهدى، خاتم، منتظر، حجت، صاحب الامر، صاحب الزمان، قائم و خلف صالح.
شيعيان در دوران غيبت صغرى ايشان را ناحيه مقدسه لقب داده بودند. در برخى منابع بيش از ۱۸۰ لقب براى امام زمان علیه السلام بيان شده است.
دوران زندگی امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه به چهار دوره تقسیم می شود:
۱) از تولد تا غیبت امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه
وی یگانه فرزند امام عسکری علیه السلام یازدهمین امام شیعیان است. امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه در سحرگاه نیمه شعبان ۲۵۵ ق در سامرّا چشم به جهان گشود و پس از پنج سال زندگی تحت سرپرستی پدر و مادر بزرگوارشان نرجس خاتون، در سال ۲۶۰ ق به دنبال شهادت حضرت عسکری علیه السلام ـ همچون حضرت عیسی علیه السلام و حضرت یحیی علیه السلام که در سنین کودکی عهده دار نبوّت شده بودند ـ در پنج سالگی منصب امامت شیعیان را عهده دار شدند. آن بزرگوار پس از سپری شدن دوران غیبت با تشکیل حکومت عدل جهانی احکام الهی را در سرتاسر زمین حاکمیت خواهد بخشید.
آخرین امام شیعیان در پانزدهم ماه شعبان ۲۵۵ ق، علی رغم مراقبت های ویژه مأموران حکومت عباسی، در خانه امام عسکری علیه السلام چشم به جهان گشودند. تولد مخفیانه آن حضرت بی شباهت به تولد حضرت موسی علیه السلام و حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام نیست. همان گونه که این دو پیامبر بزرگ الهی تحت شدیدترین تدابیر امنیتی فرعونیان و نمرودیان به اراده خداوند و به سلامت در کنار کاخ فرعون و نمرود متولّد شدند، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه نیز در حالی که جاسوسان و مأموران خلیفه عباسی تمام وقایع خانه امام یازدهم علیه السلام را زیرنظر داشتند، در کمال امنیت و بدون آن که دشمنان بویی ببرند، در سحرگاه روز جمعه نیمه شعبان قدم به جهان هستی گذاشتند.
۲) غیبت صغری امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه :
پس از شهادت حضرت امام حسن عسکری علیه السلام در سال ۲۶۰ ق دوره غیبت صغری آغاز شد و تا سال ۳۲۹ ق ادامه پیدا کرد. در این دوره امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه از طریق چهار نائب به ادامه امور مردم می پرداختند.
۳) دوره غیبت کبری امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه :
این دوران از سال ۳۲۹ ق شروع شد و تا زمانی که خداوند مصلحت بدانند ادامه خواهد داشت در این دوره پاسخ به پرسش ها و احکام مردم بر عهده نایبان عام آن حضرت است و حضرت نایب خاصی برای این دوره معرفی نکرده اند.
۴) دوره حکومت امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه :
پس از ظهور، امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه بر اساس احکام اسلام حکومت واحد جهانی تشکیل خواهند داد که در سایه آن سرتاسر عالم پر از عدل و داد خواهد شد.
صورت و سيرت امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه
چهره و شمايل حضرت مهدي علیه السلام را راويان حديث شيعي و سني چنين نوشته اند چهره اش گندمگون ، ابرواني هلالي و كشيده ، چشمانش سياه و درشت و جذاب ، شانه اش پهن، دندان‌هايش براق و گشاد، بيني اش كشيده و زيبا، پيشاني اش بلند و تابنده . استخوان بندي اش استوار و صخره سان،دستان و انگشت‌هايش درشت .گونه هايش كم گوشت و اندكي متمايل به زردي- كه از بيداري شب عارض شده -بر گونه راستش خالي مشكين.عضلاتش پيچيده و محكم ، موي سرش بر لاله گوش ريخته اندامش متناسب و زيبا ، هياتش خوش منظر و رباينده، رخساره اش در هاله‌اي از شرم بزرگوارانه و شكو‌همند غرق . قيافه‌اش از حشمت و شكوه رهبري سرشار .نگاهش دگرگون كننده،خروشش درياسان، و فريادش همه‌گير”.حضرت مهدي صاحب علم و حكمت بسيار است و دارنده ذخاير پيامبران است. وي نهمين امام است از نسل امام حسين علیه السلام اكنون از نظرها غايب است. ولي مطلق و خاتم اولياء و وصي اوصياء و قائد جهاني و انقلابي اكبر است.چون ظاهر شود ، به كعبه تكيه كند، و پرچم پيامبر صلوات الله علیه را در دست گيرد و دين خدا را زنده و احكام خدا را در سراسر گيتي جاري كند. و جهان را پر از عدل و داد و مهرباني كند .حضرت مهدي علیه السلام در برابر خداوند و جلال خداوند فروتن است. خدا و عظمت خدا در وجود او متجلي است و همه هستي او را فراگرفته است. مهدي علیه السلام عادل است و خجسته و پاكيزه. ذره اي از حق را فرو نگذارد. خداوند دين اسلام را به دست او عزيز گرداند.در حكومت او ، به احدي ناراحتي نرسد مگر آنجا كه حد خدايي جاري گردد.مهدي‌علیه السلام حق هر حقداري را بگيرد و به او بدهد. حتي اگر حق كسي زير دندان ديگري باشد، از زير دندان انسان بسيار متجاوز و غاصب بيرون كشد و به صاحب حق باز گرداند . به هنگام حكومت مهدي علیه السلام حكومت جباران و مستكبران ، و نفوذ سياسي منافقان و خائنان، نابود گردد. شهر مكه – قبله مسلمين – مركز حكومت انقلابي مهدي شود. نخستين افراد قيام او ، در آن شهر گرد آيند و در آنجا به او بپيوندند … برخي به او بگروند، با ديگران جنگ كند، و هيچ صاحب قدرتي و صاحب مرامي ، باقي نماند و ديگر هيچ سياستي و حكومتي ، جز حكومت حقه و سياست عادله قرآني، در جهان جريان نيابد. آري ،چون مهدي علیه السلام قيام كند زميني نماند ، مگر آنكه در آنجا گلبانگ محمدي : اشهدان لا اله الا الله ، و اشهد ان محمدا رسول الله ، بلند گردد .در زمان حكومت مهدي علیه السلام به همه مردم ، حكمت و علم بياموزند ، تا آنجا كه زنان در خانه ها با كتاب خدا و سنت پيامبر صلوات الله علیه قضاوت كنند. در آن روزگار، قدرت عقلي توده ها تمركز يابد.مهدي علیه السلام با تاييد الهی، خردهاي مردمان را به كمال رساند و فرزانگي در همگان پديد آورد … .مهدي علیه السلام فرياد رسي است كه خداوند او را بفرستد تا به فرياد مردم عالم برسد.در روزگار او همگان به رفاه و آسايش و وفور نعمتي بيمانند دست يابند. حتي چهارپايان فراوان گردند و با ديگر جانوران ، خوش و آسوده باشند. زمين گياهان بسيار روياند آب نهرها فراوان شود، گنجها و دفينه هاي زمين و ديگر معادن استخراج گردد. در زمان مهدي علیه السلام آتش فتنه ها و آشوبها بيفسرد، رسم ستم و شبيخون و غارتگري برافتد و جنگها از ميان برود. در جهان جاي ويراني نماند ، مگر آنكه مهدي علیه السلام آنجا را آباد سازد. در قضاوت‌ها و احكام مهدي علیه السلام و در حكومت وي ، سر سوزني ظلم و بيداد بر كسي نرود و رنجي بر دلي ننشيند.مهدي ،عدالت را ، همچنان كه سرما و گرما وارد خانه ها شود، وارد خانه هاي مردمان كند و دادگري او همه جا را بگيرد .
اصحاب و ياران امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه :
۱. عثمان بن سعيد عمروى (متوفاى سال ۲۶۵ ق.).
۲. محمد بن عثمان عمروى (متوفاى سال ۳۰۴ق.).
۳. حسين بن روح نوبختى (متوفاى سال ۳۲۶ق.).
۴. على بن محمد سمرى (متوفاى سال ۳۲۹ق.).
اين چهار تن نماينده بلافصل امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه بودند كه در ايام غيبت صغرى، پس از شهادت امام حسن عسكرى علیه السلام ، از سال ۲۶۰ تا ۳۲۹، به مدت ۷۰ سال به ترتيب، واسطه ميان امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه وشيعيان ايشان بودند. اين چهار نفر به (نوّاب اربعه) مشهورند. ولى در هنگام خروج آن حضرت، ۳۱۳ نفر از يارانش به او پيوسته و نخستين هسته لشكريان امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه را تشكيل مىدهند. علاوه بر آنان، هزاران نفر در ايام غيبت آن حضرت به اين مقام ارجمند نايل شده‌اند كه بر ديگران پنهان مانده است و پنهان خواهد ماند. هم‌چنين افراد بسيارى در ايام غيبت به محضرش شرفياب گشته و از عناياتش بهرهمند شده‌اند كه در اين جا به نام برخى از آنان اشاره مىگردد:
۱. اسماعيل بن حسن هرقلى.
۲. سيد محمد بن عباس جبل عاملى.
۳. سيد عطوه علوى حسنى.
۴. اميراسحاق استرآبادى.
۵. ابوالحسين بن ابى بغل.
۶. شريف عمر بن حمزه.
۷. ابوراجح حمامى.
۸. شيخ حر عاملى.
۹. مقدس اردبيلى.
۱۰. محمد تقى مجلسى.
۱۱. ميرزا محمد استرآبادى.
۱۲. علامه بحر العلوم.
۱۳. شيخ حسين آل رحيم.
۱۴. ابوالقاسم بن ابى جليس.
۱۵. ابو عبداللَّه كندى.
۱۶. ابو عبداللَّه جنيدى.
۱۷. محمد بن محمد كلينى.
۱۸. محمد بن ابراهيم بن مهزيار.
۱۹. محمد بن اسحاق قمى.
۲۰. محمد بن شاذان نيشابورى.
زمامداران معاصر امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه :
امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه از زمان تولد (سال ۲۵۵ هجرى) تا زمان ظهور و تشكيل حكومت جهانى، با تمام حاكمان و زمامداران كشورهاى اسلامى و غير اسلامى، معاصر بوده و خواهد بود؛ اما خلفاى عباسى كه در ايام غيبت صغراى آن حضرت بر مسلمانان حكومت راندند، عبارتند از:
۱. مهتدى عباسى (۲۵۵ – ۲۵۶ق.).
۲. معتمد عباسى (۲۵۶ – ۲۷۹ق.).
۳. معتضد عباسى (۲۷۹ – ۲۸۹ق.).
۴. مكتفى عباسى (۲۸۹ – ۲۹۵ق.).
۵. مقتدر عباسى (۲۹۵ – ۳۲۰ق.).
۶. قاهر عباسى (۳۲۰ – ۳۲۲ق.).
۷. راضى عباسى (۳۲۲ – ۳۲۹ق.).
۸. متقى عباسى (۳۲۹ – ۳۳۳ق.).
هنگامى كه امام زمان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه ظهور كند و قيام آزادى بخش وى فراگير شود، برخى از سلاطين و حاكمان كشورها در برابر او تواضع نموده و سر تسليم فرود مىآورند و برخى ديگر با آن حضرت، به مقابله و منازعه بر مىخيزند و پس از درگيرى، متحمل شكست و اضمحلال خواهند شد و حكومت آن حضرت، از شرق تا غرب كره زمين را فرا خواهد گرفت. در اين باره، روايات فراوانى از معصومين علیه السلام نقل شده است كه براى نمونه، حديثى را از امام محمد باقر علیه السلام بيان می كنيم: عَن أبي جعفر علیه السلام قال: القائِمُ مِنّا مَنصُورٌ بالرُّعبِ، مُؤيّدٌ بالنَّصر، تُطوى له الأرضُ وَتظهَرُ لَهُ الكنوزُ ويبلغُ سُلطانه المشرقَ والمغرِبَ ويُظِهرُ اللَّهُ دينهُ على الدّينِ كُلّه ولو كَرِهَ المُشركون فلا يَبقى على وجهِ الأرضِ خرابٌ إلّا عمّر وينزلُ روحُاللَّهِ عيسى بن مريم فيُصلّي خلفه.(۱)
قيام كننده از ما منصور به رعب و مؤيّد به نصر است. زمين از براى او در نورديده شود و گنجهاى پنهان را براى او آشكار كند. سلطنت و حكومت او شرق و غرب را فرا خواهد گرفت و خداوند منان، به دست او دين خود را بر همه دينها غالب گرداند، اگر چه مشركان را خوش نيايد. در روى زمين هيچ خرابى باقى نماند، مگر اين كه آبادش كند و روح اللَّه، عيسى بن مريم از آسمان نازل شده و بر او اقتدا كند و پشت سرش نماز بخواند.
منبع : خبرگزاری بین المللی قرآن
