در مجله فرهنگی دینی ثاقب حیا در حدیث پیامبر أعظم صلوات الله علیه می خوانید:
قال رسول اللَّه صلوات الله علیه:
«الْحَیاءُ مِنَ الإیمانِ».[۱]
پیامبر اکرم صلوات الله علیه می‌فرماید: «حیا از ایمان است».
شرح:
علمای علم اخلاق حیا را حالت انقباض نفس می‌دانند که در مقابل زشتی‌ها خود را عقب می‌کشد. سرچشمه حیا مثل بسیاری از عکس العملهای انسان همان معرفت و شناخت است. انسان وقتی زشتی عملی را می‌شناسد خودش را در مقابل آن حفظ می‌کند.
حیا یک عامل مهمّ باز دارنده است و باعث می‌شود که انسان به بسیاری از گناهان آلوده نشود، به عنوان مثال، حیا مانع می‌شود از اینکه دروغ بگوید، غیبت کند یا ریا کند. و خودش را در مقابل چنین اعمالی حفظ می‌کند. وقتی حیای انسان از بین رود، دیگر میان او و گناهش مانعی وجود نخواهد داشت.
در احادیث اهل‌بیت علیهم السلام روی حیا تأکید بسیار شده است، پیامبر اکرم صلوات الله علیه در حدیث مورد بحث می‌فرماید: حیا و شرم، از ایمان است.
حیا یک حالت دفاعی است مثل سیستم دفاعی بدن که وقتی میکروبی وارد بدن می‌شود این سیستم آن را نابود می‌کند.
و همچنین حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «وَ مَنْ کَثُرَ خَطَؤُهُ قَلَّ حَیاؤُهُ، وَ مَنْ قَلَّ حَیاؤُهُ قَلَّ وَرَعُهُ، وَ مَنْ قَلَّ وَرَعُهُ ماتَ قَلْبُهُ، وَ مَنْ ماتَ قَلْبُهُ دَخَلَ النّارَ ؛ کسی که خطایش زیاد شود حیایش کم می‌شود (چون وقتی یک بار گناه کند خجالت می‌کشد؛ امّا وقتی تکرار شد دیگر خجالت نمی‌کشد و حیا کم می‌شود) و کسی که حیایش کم شد، زهدش کم می‌شود (پرهیز از گناه نمی‌کند) و کسی که پرهیز از گناهش کم شود، قلبش می‌میرد، و کسی که قلبش بمیرد، اهل جهنّم است».[۲]
پس بی‌حیایی انسان را به جهنّم می‌کشاند.
امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «لا إیمانَ لِمَنْ لا حَیاءَ لَهُ ؛ کسی که ایمان ندارد، حیا نیز ندارد».[۳]
در هر جامعه‌ای گناه تکرار شود، حیا از بین می‌رود و هرگاه گناه تکرار بشود ابهّت آن جامعه از بین می‌رود یا ابهت آن گناه یا ابهت آن کار خوب از بین می‌رود.
چه کنیم که حیا زیاد شود و این سپر همیشه باشد؟
دو راه وجود دارد:
۱. کسب معرفت بیشتر؛ یعنی در مورد عواقب گناه بیشتر فکر کنیم و درباره خدا معرفتمان بیشتر شود، و باور کنیم که عالم محضر خداست.
۲. وقتی گناهی از ما سر زد، فوراً توبه کرده و این دیوار شکسته را تعمیر کنیم.
پی نوشت ها:
[۱]تحف العقول، حکمت ۱۶۱.
[۲]نهج البلاغه، کلمات قصار، ۳۴۹.
[۳]اصول کافی، ج ۳، ص ۱۶۶؛ بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۳۳۱؛ میزان الحکمه، مادّه« الحیاء».
