در اینجا به بررسی موضوع معرفت، معیار ارزش انسان در حدیثی از امام محمد باقر علیه السلام می پردازیم:
الامام الباقر عليه السلام :
يَا بُنَيَّ اعْرِفْ مَنَازِلَ الشِّيعَةِ عَلَى قَدْرِ رِوَايَتِهِمْ وَ مَعْرِفَتِهِمْ فَإِنَّ الْمَعْرِفَةَ هِيَ الدِّرَايَةُ لِلرِّوَايَةِ وَ بِالدِّرَايَاتِ لِلرِّوَايَاتِ يَعْلُو الْمُؤْمِنُ إِلَى أَقْصَى دَرَجَاتِ الْإِيمَانِ إِنِّي نَظَرْتُ فِي كِتَابٍ لِعَلِيٍّ عليه السلام فَوَجَدْتُ فِي الْكِتَابِ أَنَّ قِيمَةَ كُلِّ امْرِئٍ وَ قَدْرَهُ مَعْرِفَتُهُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يُحَاسِبُ النَّاسَ عَلَى قَدْرِ مَا آتَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ فِي دَارِ الدُّنْيَا. [۱]
فرزند عزيزم! جايگاه شيعيان را به اندازه روايت و معرفت آنها بشناس.(يعني ميزان ارزش شيعيان دو چيز است؛ يکي روايت و دومي معرفت). معرفت، درايت و فهم روايت است. اينکه درک نمايد و بفهمد که مقصود ما از آن سخني که مي‌گوييم چيست، با درايت روايت است که مؤمن به بالاترين درجات ايمان دست پيدا مي‌کند.
در نوشته اي از حضرت علي عليه السلام نگاه مي‌کردم ؛ ديدم که حضرت فرمود : ارزش و منزلت هر انسان به معرفت و شناخت اوست. خداوند متعال نيز محاسبه روز قيامت را به ميزان عقل انسان ها در دنيا قرار مي دهد. يعني آنهايي که عقل، معرفت و شناخت بيشتري دارند، حساب آنها سخت تر است.
اين است که مي‌فرمايد: «يُغْفَرُ لِلْجَاهِلِ سَبْعُونَ ذَنْباً قَبْلَ أَنْ يُغْفَرَ لِلْعَالِمِ ذَنْبٌ وَاحِد»[۲] وقتي انسان مي فهمد، حجّت بر او تمام است و مشکلش در حساب پس دادن بيشتر مي شود.
پی نوشت ها:
[۱] معاني الاخبار(للصدوق)،ص۱و۲.
[۲] الكافي(ط – دارالحديث)./،ج۱،ص۱۱۵
