در اینجا به بررسی موضوع عطوفت و رحمت در حدیثی از امام جعفر صادق علیه السلام می پردازیم:
الإمام الصادق عليه السلام:
جاءت امرأة من أهل البادية إلى النبيّ صلى الله عليه و آله ومعها صبيان حاملة واحدا وآخر يمشي. فأعطاها النبيّ صلى الله عليه و آله قرصا ففلقته بينهما . فقال رسول اللّه صلى الله عليه و آله : الحاملات الرحيمات لولا كثرة لعبهنّ لدخلت مصلّياتهنّ الجنة
امام صادق عليه السلام فرمود: زنى از باديه نشينان خدمت حضرت رسول صلى الله عليه و آله رسيد ؛در حالى كه دو كودك همراه داشت: يكى از آن دو را در بغل مى گيرد و ديگرى با او راه مى رفت . حضرت به آن زن قرص نانى مرحمت فرمود . زن قرص نان را بين آن دو كودك تقسيم كرد [و خود نخورد] . پيغمبر فرمود : زنان كه كودكان خود را در بغل مى گيرند و به آنها مهر و محبت مى ورزند ، اگر بازى فراوان آنان نبود ، نمازگزارانشان داخل بهشت مى شدند .
شرح حدیث :
اين حديث از يك سو فضيلت رحم را بيان مى دارد و از سوى ديگر آسيبهاى لهو و لعب را به سعادت اخروى بر مى شمارد.
1.رحم ، برون ريزى عواطف بشرى و جلوه احساسات انسانى است ، رحم ، تجلّى روح خدايى در انسان است و يكى از عوامل مؤثّر در شكل‌گيرى شخصيت آدمى . رحم موجب مى شود تا انسان از خودنگرى به درآيد و سر به آستان احسان بسايد و خود را شايسته رحمت الهى گرداند .
۲. خداوند رحمت خاص و آمرزش اخروى خود را ويژه مؤمنانى كرده است كه از دايره منافع فردى ، گام بيرون مى نهند و بر ديگران شفقت مى ورزند و با همسانى با خداوند رحيم ، خود را در بهشت رحمت و سراى شفقت داخل مى كنند.
۳. رحمت آوردن بر فرودستان ، رحمت فرادست ترين قدرت هستى را براى ما به ارمغان مى آورد و انسان را در سلك مسلمانى و خرقه ايمانى ، نگاه مى دارد . اما اين خوى نيكو ، مانند بسيارى ديگر از رفتارهاى نيك تنها در صورتى مى تواند انسان را به پيش ببرد و او را به منزلگاه جاويد و سعادت ابديش سوق دهد كه با مانعهاى بزرگ و اساسى ، روبه رو نشود و گرمى آن به سردى نگرايد . بخش دوم حديث بدين مسئله ناظر است كه لهو ولعب فراوان و بيهودگى و بيكارگى از تأثير دو عامل آمرزش زن جلوگيرى مى كند ؛ چه زنها به طور معمولى دوره باردارى را طى مى كنند كه خود دوره رنج و صبر است و عامل تقرب به خداوند و نيز پرورش و شير دادن و عطوفت به فرزند كه آن هم زمينه نزول رحمت الهى ۴ است و اين به معناى دخول اكثريت زنان به بهشت رحمت است.
اما مانع بزرگ اين ميدان ، سرگرميهاى بى فايده و بيهوده كارى و وقت گذرانى زن است كه رنج و مشقت ماهها باردارى و رحمت و شفقت سالها بچه دارى را هدر مى دهد و اجازه نمى دهد كه پاكى اين دوره تا پايان ، سالم و دست ناخورده باقى بماند . مى توان چنين گفت كه زن به طور طبيعى با ايمان و اعمال صالحه مانعى از دخول به بهشت ندارد و حتى راحت تر از مرد به آن دست مى يابد ؛ اما به سبب كمتر بودن وظايف و اشتغالات گاه به ورطه بيكارگى و خوشگذرانى سقوط مى كند و به دست خود ، مسير بهشت را بر خود مى بندد.
پی نوشت ها:
۱.علل الشرائع ، ج ۲ ، ص ۵۹۸ . حدثنا محمد بن موسى المتوكل رحمه اللّه ، قال حدثنا علي بن الحسين السعدآبادي ، عن أحمد بن أبي عبد اللّه البرقي ، عن عبد العظيم بن عبد اللّه الحسني ، عن محمد بن عمر بن يزيد ، عن حمّاد بن عثمان ، عن عمر بن يزيد .
۲.كنزالعمّال ، ح ۵۹۶۹ .
۳.همان ، ح ۵۹۶۷ .
۴.كافى ، ج ۶ ، ص ۵۰ .
