به گزارش مجله ثاقب در این مطلب به بررسی موضوع علم در کلام امام کاظم علیه‌السلام می پردازیم:
عن مولانا الکاظم علیه السلام:
إن لقمان قال لابنه : یا بُنی : انّ الدنیا بحر عمیق ، قد غرق فیها عالَم کثیر فلتکن سفینتک فیها تقوی الله و حشوها الایمان و شراعها التوکل
همانا دنیا دریایی ژرف است در این دریای عمیق مردمان بسیاری هلاک شده اند ، اگر میخواهی غرق نشوی باید کشتی تو تقوا باشد و اندرون کشتی ایمان باشد و بادبان کشتی توکل باشد.[۱]
کشتی علاوه بر بادبان و ناخدا نیاز به راهنما هم دارد تا مسیر خود را پیدا کند عقل این کشتی را مدیریت می کند اما علم است که مقصد را به عقل نشان می دهد. اگر انسان عالم نباشد ، تقوا به تنهایی او را به مقصد نمی رساند به همین جهت در روایت از امام صادق علیه السلام وارد شده است که می فرمایند: «العامل علی غیر بصیرة کالسائر علی غیر الطریق لا یزیده سرعة السیر الا بُعدا.» کسی که عمل می کند ولی بصیرت ندارد مانند کسی است که در غیر مسیر حرکت می کند هر چه تندتر حرکت کند از مقصد بیشتر دور می شود.
علم، سمت و جهت مقصد را به انسان نشان می‌دهد، علم راهنما است اگر انسان نداند به کدام جهت باید حرکت کند به مقصد نمی رسد. «مَن عَمِل علی غیر علم کان ما یفسد اکثر ممّا یصلح» کسی که بدون علم کار را انجام دهد خرابکاریش بیشتر از اصلاح است.
[۱] الکافی، ج۱، ص۱۶
