در این مطلب به بررسی موضوع توکّل در کلام امام کاظم علیه‌السلام می پردازیم:
عن مولانا الکاظم علیه السلام:
إن لقمان قال لابنه : یا بُنی : انّ الدنیا بحر عمیق ، قد غرق فیها عالَم کثیر فلتکن سفینتک فیها تقوی الله و حشوها الایمان و شراعها التوکل
همانا دنیا دریایی ژرف است در این دریای عمیق مردمان بسیاری هلاک شده اند ، اگر میخواهی غرق نشوی باید کشتی تو تقوا باشد و اندرون کشتی ایمان باشد و بادبان کشتی توکل باشد.[۱]
این روایت نورانی از وصایای لقمان به فرزندش می باشد که از امام صادق و کاظم علیهما السلام نقل شده است . چند فراز از این روایت را در جلسات گذشته توضیح دادیم اما این قسمت که می فرماید « شراعها التوکل » یعنی کشتی تقوا باید بادبانی داشته باشد به نام توکل.
نقش بادبان سرعت بخشیدن به حرکت کشتی است ، توکل سبب می شود که کشتی نجات انسان که تقوا است ، در دریای عمیق دنیا با سرعت حرکت کند و در گرداب ها توقف نکند. توکل یعنی تکیه گاه اصلی انسان در زندگی خدا باشد ، نه اینکه مقدمات کار را انجام ندهد بلکه پس از انجام مقدمات لازم ترسی از عدم موفقیت نداشته باشد و با اراده قوی برای رسیدن به مقصد اصلی تلاش کند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:« مَن سَرهّ حوا ان یکون اقوی الناس فلیتوکل علی الله »
هرکس خوش دارد قوی ترین مردم باشد باید به خدا توکل کند و تکیه گاهش در زندگی خدا باشد یا از امیر المومنین علیه السلام نقل شده که می فرمایند :«اصل قوة القلب التوکل علی الله»
اساس نیرومندی دل توکل به خداوند متعال است . اعتماد به خداوند به انسان جرات می بخشد از امام رضا علیه السلام پرسیدند توکل چیست؟ حضرت فرمودند:« اَن لاتخاف مع الله شیئاً » با وجود خداوند از هیچ چیز نترسید.
[۱] کافی، ج۱، ص۱۶
