به گزارش مجله ثاقب نگاه مختصری به اخلاق آرمانى در گفتار امام رضا علیه السلام می پردازیم:
امام رضا(ع)- ابراهیم بن العباس:
ما رأیتُ اباالحسن الرضا علیه السلام جَفا أحداً بکلمةٍ قطُّ، ولا رأیتُه قَطَع على أحدٍ کلامَه حتى یفرُغَ منه، ما رَدّ أحداً عن حاجةٍ یقدرُ علیها، و لا مَدّ رِجلَه بین یدى جَلیس له قطُّ، ولا اتکى بین یدى جلیس له قطُّ، ولا رأیتُه شَتَم احداً من َوالیه و مَمالیکِه قطُّ، ولا رأیتُه تَفَل… و کان اذا خلا و نَصَب مائدتَه اجلسَ معه على مائدتِه ممالیکه و موالیه حتّى البَوّابِ السائِس. کان قلیلَ النّوم باللیلِ، کَثیرَ السَّهَرِ… و کان کثیرَ الصیامِ، فلا یفوتُه صیامُ ثَلاثةِ اَیامٍ فى الشَّهرِ، و یقول: ذلک صَومُ الدّهرِ، و کان کثیرَ المعروفِ و الصّدقةِ فى السّرِ، و اکثرُ ذلک یکونُ مِنه فى اللیالى المُظلمِةِ. (عیون اخبارالرضا ۲/۱۸۴.)
ابراهیم بن عباس مى گوید: هیچ گاه ندیدم که امام ابوالحسن الرضا(علیه السلام)کلمه اى به زیان کسى بگوید، و نه سخن کسى را پیش ازپایان آن قطع کند، و نه حاجات کسى را که به اداى آن توان داشت ردّ کند.
هیچ گاه نزد کسى که در حضور او نشسته بود پایش را دراز نکرد، و بر متکا در برابر افراد تکیه نداد، به دوستان و کارکنانش هرگز سخنى ناشایست نگفت و ندیدیم که اب دهان بیرون افکند… و چنان بود که هرگاه به خلوت مى رفت، و سفره غذایش را مى گستردند، همه کارکنان و غلامانش را بر سر سفره مى نشاند، حتى دربانان و مهتران را. شبها بسیار اندک مى خوابید، و بیشتر (شب را) بیدار بود… بسیار روزه مى گرفت، و هیچ گاه روزه سه روز در ماه را ترک نمى کرد، و مى فرمود: این به معناى روزه گرفتن همه سال است.
بسیار احسان مى کرد، و بسیار صدقه مى داد، و این کار را بیشتر در شبهاى تاریک انجام مى داد. اخلاق، چهره واقعى انسان و نمودار شخصیت انسانى است. مردان بزرگ را از اخلاقهاى نیکشان مى شود شناخت.
قرآن در ستایش عظمت پیامبر (ص) مى گوید:(انّک لَعَلى خُلُقٍ عظیمٍ).(سوره قلم ۶۸/۴.)
به راستى (اى پیامبر) تو داراى اخلاق بزرگ (و برتر) هستى. رهبران الهى و امامان(علیهم السلام) نیز برترین اخلاقهاى شایسته را در خود پدید آورده بودند، و جزء کیان و روحشان اخلاقهاى نیک بود. پیروان راستین آنان نیز باید داراى چنین اخلاق‌هایى باشند، و بکوشند هر چه بیشتر خود را به امامشان در تربیت و اخلاق نزدیک سازند.
