در حدیثی از حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام اهمیت تشکر از مردم را می خوانیم:
امام رضا (علیه السلام) می فرمودند:
مَن لَم یَشکُرِ المُنعِمَ مِنَ المَخلُوقینَ، لَم یَشکُرِ اللهَ عزَّ و جلّ *
هر کس سپاسگزار بندگان نیکوکار نباشد، خدای متعال را هم سپاس نگفته است.
شرح حدیث:
خداوند، شکور است و بندگان شکرگزار را هم دوست می دارد. همچنان که شکر نعمت‌های خدا سبب استمرار و افزایش نعمت است، سپاسگزاری از نیکوکاری‌های مردم نیز مایه ی تشویق آنان به نیکی و استمرار این عمل خیر می‌شود. از این رو، تشکّر از مخلوق، تشکّر از خالق هم به شمار می رود و ثواب دارد، هر چند همه‌ی نعمتها از خداست و همه ی حمدها و سپاسها هم از آنِ اوست. سعدی گوید: مروّت آن است که چون کسی از کسی خیری دیده باشد، منّت آن بر خود بشناسد و حقّ آن به جای آورد و جانب آن مهمل نگذارد (۱).
این نکته ای است که در تعالیم پیشوایان دین آمده است. از امام سجاد علیه السلام روایت است که فرمود:
حق کسی که به تو نیکی کرده، آن است که از او تشکّر کنی و کار نیکش را یاد کنی و خالصانه با خدای خود درباره ی او ادعای خیر کنی(۲).
این گونه سپاسها، مایه ی دلگرمی اهل احسان در نیکی شان خواهد شد. برعکس، اگر ناسپاس شود، آنان را دلسرد و بی انگیزه می کند و احسان از رواج می افتد.
حق نعمت شناختن در کار
نعمت افزون دهد به نعمت خوار (۳) خوشا آنان که قدر نعمتها را می شناسند، چه از خالق، چه از خلق. و خوشا آنان که «زبان شاکر» دارند.
پی نوشت ها:
* عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج ۲، ص ۲۷
۱. یحیی برقعی، چکیده ی اندیشه ها، ج ۲، ص ۲۰۶.
۲. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، حدیث ۹۶۳۳.
۳. نظامی گنجوی.
منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی
