در میان القاب نورانی ائمه اطهار (علیهم‌السلام)، لقب‌ها تنها الفاظی برای بزرگ‌داشت شخصیت آنان نیستند؛ بلکه گاه بیان‌گر بخشی از مأموریت الهی، ویژگی‌های ممتاز شخصیتی، یا نقش تاریخی آن امام در مسیر هدایت بشرند. یکی از القاب برجسته امام دهم شیعیان، حضرت علی بن محمد (علیه‌السلام)، «الهادی» است. این لقب، آن حضرت را به‌عنوان راهنما و هدایت‌گری معرفی می‌کند که در یکی از سخت‌ترین دوران‌های تاریخ اسلام، پرچم ایمان، معرفت و ولایت را برافراشته نگه داشت.
معنای لقب «الهادی» و جایگاه آن
واژه «هادی» به معنای راهنما و هدایت‌گر است. این لقب، نه صرفاً یک نام تشریفاتی، بلکه انعکاسی از حقیقت وجودی امام دهم شیعیان است. در تاریخ زندگی ایشان، جلوه‌های روشنی از هدایت‌گری و روشنگری دیده می‌شود که همین ویژگی، سبب شد حتی دشمنان و حسودان نیز ناچار به اعتراف به مقام علمی و معنوی ایشان شوند.
کودکی در محاصره، اما با نوری خاموش‌نشدنی
از همان کودکی، امام علی النقی (علیه‌السلام) مورد حسادت و کینه‌توزی اطرافیان حکومت قرار گرفت. دستگاه خلافت عباسی برای جلوگیری از نفوذ امام در میان مردم، او را تحت مراقبت ویژه قرار داد و به بهانه تعلیم، ایشان را در منطقه «صریا» منزوی ساخت. اما همین محدودیت‌ها، نقطه‌ای شد برای جلوه‌گری نور هدایت امام.
نمونه‌ای روشن: عبدالله جنیدی
یکی از نمونه‌های روشنگری امام، ماجرای عبدالله جنیدی است؛ از علمای بزرگ مدینه که مأمور شد تعلیم کودک هاشمی را بر عهده گیرد. اما به زودی، خود شیفته شخصیت علمی و معنوی امام شد. او می‌گفت:
«مردم گمان می‌کنند من به او درس می‌دهم، ولی به خدا سوگند، من از او استفاده می‌کنم.»
استمرار هدایت در دل خفقان
هدایت‌گری امام به حدی بود که حتی فضای خفقان‌آلود خلافت متوکل عباسی نیز نتوانست شعاع آن را خاموش کند. امام علی النقی (علیه‌السلام) با وجود اقامت اجباری در سامرا، از راه‌های مختلفی مانند نامه‌نگاری، پاسخ به پرسش‌ها، اعزام نمایندگان و دریافت حقوق شرعی، ارتباط معنوی و فکری خود را با شیعیان حفظ می‌کرد.
نامیدن آن حضرت به «الهادی» از یک‌سو اشاره به وظیفه‌ای الهی دارد که در قالب امامت برعهده ایشان نهاده شده، و از سوی دیگر، بیان‌گر تأثیر عینی و اجتماعی ایشان در زمان خویش است.
این لقب به ما یادآور می‌شود که امام، صرفاً پیشوای دینی نیست، بلکه هادی انسان به تمامی ابعاد سعادت است: از تصحیح عقیده و عمل، تا ایجاد امنیت اجتماعی و مقابله با ظلم و فساد.
پیام جاودانه برای پیروان اهل بیت (علیهم‌السلام)
لقب «الهادی» حامل پیامی روشن و همیشگی است: راه هدایت حقیقی، تنها از مسیر ولایت اهل بیت (علیهم‌السلام) می‌گذرد و در هر زمان، شناخت «الهادیِ» زمان، شرط نجات و رشد است. در دورانی که بسیاری در گرداب جهل، انحراف و ظلم گرفتار بودند، امام هادی (علیه‌السلام) همچون چراغی فروزان، راه حقیقت را به شیعیان نشان داد. هدایت او، هم در بُعد علمی و فرهنگی جلوه‌گر بود و هم در بُعد معنوی و تربیتی.
چراغی از هدایت را در خانه‌ات روشن کن
این روزها، خانه‌هایمان بیش از هر زمان نیازمند روشنی هدایت‌اند. چه زیباست که در شب ولادت اهل البیت(علیه‌السلام)، با برگزاری یک جشن ساده و خانگی، دل‌های خانواده و دوستان‌مان را با نام «الهادی» روشن کنیم جهت درخواست سخنران کلیک کنید
