اگر بخواهیم به آسیب شناسی انتظار فرج و جنبه تخریبی آن بپردازیم، می توان گفت انتظار بر دو نوع می باشد : انتظار سازنده ، تحرک بخش و تعهدآور، این نوع انتظار با فضیلت ترین عبادت شمرده شده است .
در مقابل انتظار مخرب ، ویرانگر، بازدارنده، و فلج کننده است. این دو نوع انتظار معلول دو نوع برداشت از ظهور یگانه منجی عالم بشریت (عجل الله تعالی) است.
در انتظار مخرب ، نوع برداشت از انتظار برای ظهور امام زمان (عجل الله تعالی) این است که ظهور و قیام حضرت صرفاً ماهیت انفجاری داشته، و از اشاعه ظلم ها، تبعیض ها، اختناق ها و حقکشی ها ناشی می شود. این انفجار وقتی اتفاق خواهد افتاد که اصلاح به نقطه صفر برسد و حق و حقیقت هیچ طرفداری نداشته باشد. بر این اساس هرگونه اصلاحی در این جریان محکوم است، چون هر اصلاحی یک نقطه روشن است و تا نقطه روشن هست دست غیب ظاهر نخواهد شد. بنابراین بهترین کمک به تسهیل و تعجیل در ظهور و بهترین شکل انتظار، ترویج و اشاعه فساد می باشد.
امّا در انتظار سازنده، نوع برداشت از انتظار این است که ظهور امام زمان (عجل الله تعالی) حلقه ای از حلقات مبارزه یاران حق و باطل است که به پیروزی نهایی یاران حق می انجامد. سهیم بودن یک فرد در این سعادت بستگی به این دارد که آن فرد بصورت عملی اهل حق باشد. پس باید اهل حقی باشد نه این که ظهور وقتی محقق می شود که همه اهل باطل باشند.(قیام و انقلاب مهدی، ص 53.)
بنابراین در روایت وارد شده است که این امر محقق نخواهد شد الا به این که هر یک از اصحاب شقاوت و سعادت به نهایت کار خود برسند.(کمال الدین وتمام النعمة، ص 346، ج32)
از سویی دیگر از روایاتی که وظایف و ویژگی های منتظران را بیان می کند استفاده می شود که از جمله آسیبهایی که ممکن است در زمان غیبت پدیدار شود، شک و تردید، یأس و نا امیدی، از دست رفتن ایمان و تقوا و از دست دادن صبر در مقابل اذیّت ها و حرفهای نامربوط است. (منتخب الأثر، ص 478)
درباره ویژگی های فرد منتظر امام زمان علیه السلام که همه ادیان توحیدی و حتّی غیر توحیدی در آن اتفاق نظر دارند، باید گفت که او شخصیتی عظیم است که در دوران آخرالزمان به عنوان منجی و مصلح ظهور خواهد کرد و زمین را پر از عدل و داد می کند، همانطور که ظلم و ستم آن را پر کرده. در روایات و متون اسلامی به این مسئله تأکید فراوان شده است.
از دیدگاه اهل تسنن، فرد منتظَر ظهور امام مهدی (عجل الله تعالی) علاوه بر داشتن ویژگیهای قبلی، ویژگیهای دیگری نیز دارد. از جمله آنها این است که او از تبار قریش و از نسل پاک پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و از فرزندان حضرت فاطمه زهرا دختر پیامبر (صلی الله علیه و آله) است و او هم نام پیامبر (صلی الله علیه و آله) می باشد.
مذهب شیعه ضمن پذیرش ویژگی های مورد اشاره در بالا، ویژگی های دیگری نیز قائل هستند و این ویژگی ها نه یک ادعا بلکه برگرفته از احادیث و روایت های متواتری است که از پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و ائمه معصومین (علیه السلام) نقل گردیده است. از جمله آنها این است که: او از اهل بیت عصمت و طهارت است و دوازدهمین جانشین نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) است که از سوی پروردگار متعال نصب شده است و نهمین فرزند از فرزندان امام حسین (علیه السلام) بوده و اسم او اسم پیامبر و کنیه او کنیه پیامبر (صلی الله علیه و آله) است. او فرزند خلف امام حسن عسکری (علیه السلام) یازدهمین امام شیعیان می باشد و هم اکنون بنا به مصلحتی که خداوند مقدر نموده است، در حال دوران غیبت به سر می برد. وقتی ظهور کند کار ناتمام را به اتمام می رساند و حکومت جهانی را تشکیل خواهد داد و همه در حکومت آن بزرگوار به حق خود خواهند رسید. او احکام الهی را صد در صد به اجرا درخواهد آورد.(کمال الدین، ص 331 ؛ تفسیر البرهان، ج3، ص 150)
منتظران واقعی ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باید همچنان انتظار سازنده داشته باشند تا او از پرده غیبت بیرون آمده و با نور پر فروغ خود زمین را روشن کند و ریشه ظلم و ستم را برکند.
به امید روزی که با دیدن چهره پرنورش، انتظار منتظران به پایان رسد.
منبع: پرتال جامع علوم انسانی
