دنیای ممدوح و دنیای مذموم

در مجله فرهنگی دینی ثاقب دنیای ممدوح و دنیای مذموم را در حدیثی از أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب علیه‌السلام می خوانید:

عن مولانا امیرالمومنین علیه السلام :

الدنیا دارُ مَمَرًّ لا دارُ مَقّر والناس فیها رجلان : رجلٌ باع فیها نفسَه فاوبَقَها و رجل ابتاع نفسه فاَعْتَقَها

دنیا دار گذر است نه دار اقامت و مردم در آن دو گروهند :گروهی خود را فروختند و خویش را هلاک کردند و گروهی خود را خریدند و آزاد کردند.[۱]

کلمه دنیا در فرهنگ قرآن و حدیث در چهار معنا استعمال شده است که عبارتند از: دنیا به معنای لغوی خودش . مونث (ادنی) به معنای نزدیکتر ، مانند: (إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا)[۲]

دنیا به معنای جهان پیش از مرگ

دنیا به معنای : بهره گیری از امکانات جهان پیش از مرگ در جهت تأمین نیازهای مادی و معنوی ، دنیوی و اخروی .

دنیا به معنای : بهره گیری از امکانات جهان پیش از مرگ در جهت تأمین خواسته ها ی مادی ، هرچند به قیمت از دست دادن ارزش های معنوی و آخرت باشد .

که معنای سوم را دنیای ممدوحه و معنای چهارم را دنیای مذمومه می گویند.

سه معنای دنیا در این روایت نورانی وجود دارد :

معنای دوم :(الدنیا دار ممّر لا دار مقرّ ) یعنی جهان قبل از مرگ که گذرگاه است نه قرارگاه .

معنای سوم 🙁رجل باع فیها نفسه فأوبقها) یعنی کسی که خودش را در دنیا به دنیا فروخته و در مقابل به خواسته های مادی خودش رسیده و هیچ بهره ای از معنویت ندارد ، این دنیای مذموم است و این تعبیرات ریشه در آیاتی مانند 🙁اولئک الذین خسرو انفسهم و ضل عنکم ما یفترون) ( لا جرم انهم فی الاخره هم الاخسرون ) دارد .

معنای چهارم 🙁رجل ابتاع نفسه فأعتقها) یعنی کسی که خودش را از دنیا خریده و از دام خواسته های مادی نجات داده و خودش را آزاد کرده است . این دنیای ممدوح است

پی نوشت:
[۱] نهج البلاغه، حکمت۱۳۳

[۲] انفال،۴۲