آداب برگزاری جلسه خانگی

ایجاد جامعه دینی، آرزوی همه أنبیاء إلهی، حضرات معصومین و اولیای ‌الهی بوده و دغدغه آن‌ها به عنوان مهندسان تمدّن اسلامی، ایجاد سبک‌زندگی دینی در جامعه بوده است. چرا که ایجاد جامعه‌ای با پسوند دینی، زمانی امکان‌پذیر است که نیازها و مسائل زندگی بر اساس دین پاسخ داده شود. پاسخ به نیازهای زندگی و ایجاد زندگی بر اساس نظر دین، نیاز به بستری تبلیغی دارد که یکی از مهم‌ترین بسترها جلسات خانگی است.
جلسات خانگی با محوریت خانواده‌ها و نقش‌آفرینی واعظین جهت احیای امر أهلبیت علیهم‌السّلام تشکیل می‌شوند. حفظ و ترویج آموزه‌های دینی در قالب آموختن آموزه‌های قرآنی و اقامه عزای سیّد و سالار شهیدان حضرت أباعبدالله الحسین علیه‌السّلام در خانواده‌ها که زمینه‌ساز شکل‌گیری سبک زندگی اسلامی است از مهم‌ترین ظرفیت‌های این جلسات است.
مجالس خانگی به مجالسی مردمی و غیررسمی گفته می‌شود که در راستای احیای تشیع و ارزش‌های اسلامی در خانه‌ها و با توجه به ظرفیت آنها بر پا می‌شود. مخاطبان جمعی از افراد به صورت داوطلبانه هستند که معمولاً از فامیل یا همسایه و اهل محل یا دوستان تشکیل شده‌اند و با شور و اشتیاق به صورت هفتگی یا دوره‌ای و با قرار قبلی، در منزل یا منازل مشخصی گرد هم می‌آیند. اصل تلاوت قرآن، زیارت، دعا و استماع معارف دینی و عزاداری برای أهلبیت علیهم‌السلام خصوصاً حضرت سیدالشهداء علیه‌السّلام در این جلسات موضوعیت دارد و برآیند نهایی آن تقویت نظام خانواده‌های شرکت کننده در ابعاد گوناگون (تربیتی، معنوی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی) خواهد بود.
برای برگزار کردن روضه و عزای حضرات معصومین خاصه حضرت امام حسین علیه‌السّلام آثار و برکات فراوانی ذکر شده که از آن جمله می‌توان به این حدیث پیامبر أعظم صلوات الله علیه اشاره کرد که می‌فرمایند: « به سمت بوستان‌هاى بهشتی سبقت بگيريد. گفتند اى پيامبر خدا! بوستان‌هاى بهشتى كدامند؟ فرمودند: حلقه‌هاى ياد خداوند.»
حال باید به این سئوال پاسخ داد که برای برگزاری یک روضه خانگی چه آداب و شرایطی را بهتر است رعایت کنیم؟ برای پاسخ به این سئوال باید بگوییم که برخی از این آداب قبل از برگزاری مجلس روضه بهتر است رعایت شود و برخی از آن حین برگزاری مجلس و برخی دیگر بعد از برگزاری مجلس روضه بهتر است رعایت شویم که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

الف) آداب قبل از برگزاری جلسه خانگی:

۱) برای حضور خضوعانه و خشوعانه و اشک‌ریزان حداقل از روز قبل از برگزاری جلسه، آمادگی روحی و معنوی را در خود ایجاد کنید.
۲) با نیت پاک و خالص مجلس روضه را برپا کنید و مبادا به خاطر چشم و هم‌چشمی با کسی و یا اجبار و اکراه اقدام به برگزاری مجلس کنید.
۳) سعی کنید با استحمام کردن و معطر کردن خود (اگر جلسه مردانه و زنانه است حتماً مسائل شرعی آن رعایت شود) در جلسه شرکت کنید و مبادا با بدن بدبو در مجلس امام حسین علیه‌السّلام سبب آزرده خاطر کردن دیگران شوید.(طهارت ظاهری و باطنی)
۴) قبل از شروع جلسه وضو بگیرید و در تمام لحظات مجلس روضه با وضو باشید.
۵) با بهترین لباس و مناسبترین لباس در مجلس شرکت کنید (اگر ایام عزاداری است با لباس مشکی و اگر ایام جشن است با لباس روشن)
۶) ثواب حضور در مجلس ألبیت را با حضرت امام زمان ارواحنافداه و ارواح گذشتگانتان تقسیم کنید.
۷) اگر در جلسه زیارت عاشورا خوانده می‌شود برای سجدۀ زیارت، مهر به اندازه کافی برای شرکت کنندگان داشته باشید و قبل از قرائت زیارت توزیع کنید یا در درب ورودی مجلس در مکانی مناسب قرار دهید.
۸) سعی کنید یک دفتر کوچک یا یک سررسید برای یادداشت مطالبی که در مجلس توسط سخنران جلسه بیان می‌شود آماده کنید و همچنین کاغذ و قلم برای افراد شرکت کننده آماده داشته باشید تا در صورت درخواست بتوانید در سریعترین زمان به ایشان بدهید.
۹) دیگران را نیز برای شرکت در مجالس أهلبیت علیهم السلام تشویق کنید.
۱۰) در صورت امکان، خانه خود را با پرچم ائمه اطهار علیهم السلام و حضرت امام حسین علیه‌السلام برای مجلس روضه‌خوانی یا مولودی‌خوانی مزیّن کنید.
۱۱) در صورت لزوم و به جهت رساندن صدای سخنران و مداح به همه افراد شرکت کننده در جلسه دستگاه صوت (اکو خانگی) تهیه نمایید.
۱۲) اگر وسیله نقلیه دارید و افرادی را می شناسید که به دلیل بُعد مسافت قادر به شرکت در مجالس اهلبیت نیستند به دنبال آنان بروید و اسباب حضور آنان را در مجلس أهلبیت علیهم السلام فراهم کنید.
۱۳) در صورت امکان از طریق تماس یا پیامک یا تشکیل گروه در پیام‌رسان‌ها و فضای مجازی اطلاعات جلسه از قبیل زمان شروع جلسه و مکان تشکیل جلسه و همچنین محتوای جلسه را به اقوام، دوستان و آشنایان اعلام کنید.
۱۴) اگر مهمانان دارای خودرو هستند راهنمایی‌ لازم را در مورد جای پارک مناسب که باعث مزاحمت همسایگان نشود انجام دهید.
۱۵) قبل از برگزاری مراسم با سخنران جلسه تماس بگیرید و نکات لازم از قبیل موضوع پیشنهادی و مخاطبین جلسه را در میان بگذارید.
۱۶) مکان مناسبی را برای سخنران و مداح قرار دهید و در حین ورود به استقبال آنها بروید.

ب) آداب حین برگزاری جلسه خانگی:

۱) نباید فراموش کنیم که حضور در مجلس روضه بهترین عامل پاک کننده قلب و روح آدمی است.
۲) به محض شروع مجلس روضه حتماً تلفن همراه خود را در حالت بیصدا قرار دهید یا خاموش کنید که مبادا باعث بهم خوردگی حواس دیگران باشید.
۳) مبادا با سر و صدا کردن توجه دیگران را به خود جلب کنید و موجبات حواس‌پرتی دیگران را فراهم کنید.
۴) مبادا در زمان برگزاری جلسه با افراد دیگر صحبت کنید که هم خودتان از فیض محروم شده‌اید و هم مزاحم دیگری بوده و به دلیل بی توجهی به مجلس مرتکب گناه و معصیت شوید.
۵) سعی کنید در دفتر یا سررسیدی که از قبل آماده کرده‌اید گزیده مطالبی که در مجلس توسط سخنران جلسه بیان می‌شود را یادداشت کرده و با ذکر تاریخ و نام سخنران یک مجموعه فرهنگی مذهبی برای خود باقی بگذارید.
۶) مبادا به گریه دیگران نگاه کنید که حالت بکاء و حزن از شخص گرفته شود.
۷) از داشتن گریه صدا دار خود خجالت نکشید که به طور قطع و یقین با حال حزن و اندوه شما دیگران را نیز به اندوه و حزن برای أهلبیت تشویق خواهید کرد و مجلس را با ناله های سوزان خود گرم کنید. (روایت گریه برای روضه)
۸) افرادی که پس از شروع مجلس حضور پیدا می‌کنند را به نزدیکترین مکان ممکن راهنمایی کنید تا مزاحم استفاده دیگران از مجلس نشوند.
۹) اگر امکان پذیرایی از مهمانان را دارید و می‌خواهید از ثواب خرج کردن برای مجلس أهلبیت علیهم‌اسلام بهره ببرید، با احترام و دقت این کار را انجام دهید چرا که افراد شرکت کننده در جلسه با نیت شفاء از پذیرایی استفاده می‌کنند و می‌خواهند بدن خود را بیمه امام حسین علیه‌السّلام کنند.
۱۰) به هنگام سخنرانی و روضه‌خوانی و مقتل‌خوانی پذیرایی نکنید و زمان مناسبی را برای این کار اختصاص دهید.
۱۱) سعی کنید طوری برنامه‌ریزی کنید که افراد شرکت کننده در جلسه به خاطر طولانی شدن مجلس نخواهند وسط مجلس، جلسه را ترک کنند و با این کار دیگران را نیز به ترک مجلس تحریک نمایند.
۱۲) فراموش نکنید مهمترین زمان مجلس، زمان روضه‌خوانی و دعای پایان جلسه می باشد مبادا در این زمان‌ها سر و صدا کنید یا کاری انجام دهید که باعث حواس‌پرتی دیگران شود.
۱۳) با توجه به اینکه مجلس در خانه برگزار می‌شود تعداد مناسب را دعوت کنید تا به نحو احسن همگی بتوانند از جلسه استفاده کنند.
۱۴) بعد از ایراد سخن یا مدح أهلبیت علیهم‌السلام توسط روحانی و به جهت شأن و منزلت مقام شامخ روحانیت و مداحان أهلبیت علیهم‌السلام ایشان را به نحو شایسته بدرقه نمایید.

ج) آداب بعد از برگزاری جلسه خانگی:

۱) فراموش نکنید که با برگزاری مجلس أهلبیت مشمول أجر و ثواب شده‌اید پس مواظب باشید با غفلت و بی‌توجهی اجر و ثواب روضه را از بین نبرده و آثار معنوی و روحی جلسه أهلبیت را از دست ندهید.
۲) بعد از اتمام مجلس سعی کنید کسانی که وسیله ندارند و امکان دارد برای رساندن آنان به منزلشان کمک کرده و از ثواب این عمل نیز محروم نشوید.
۳) توجه داشته باشید فلسفه حضور در مجالس أهلبیت بالا بردن سطح معلومات و اطلاعات علمی و دینی می باشد پس آنچه را شنیده‌اید و یادداشت نموده‌اید برای غائبین در مجلس بیان کنید تا با این روش هم مطالب در ذهنتان استقرار یابد و هم زکات علم خویش را داده باشید. برای این کار می‌توانید در گروهی که برای اطلاعرسانی در یکی از پیامرسان‌ها تشکیل داده‌اید بهره بگیرید.
۴) باید به این نکته توجه داشته باشیم که علت حضور در مجالس أهلبیت علیهم‌السّلام از بین بردن نواقص و معایب رفتاری و افکاری ماست، پس سعی کنیم بعد از مجلس این تغییر را حس کنیم.
۵) به گونه‌ای عمل کنید که در درجه اول خودتان و بعد خانواده شما و سپس دیگران متوجه تأثیرگذاری مجلس أهلبیت در رفتار و افکار شما باشند تا اطرافیان به لزوم و حضور در مجالس دینی واقف گشته و تشویق گردند.
۶) فراموش نکنیم که عمل به واجبات و ترک محرمات مقدمه‌ای برای دعوت مجدد ما به مجالس أهلبیت علیهم‌السّلام توسط ائمه اطهار خواهد بود.
۷) مبادا بعد از اتمام روضه با سر و صدا باعث همسایه آزاری و آزردن مردم شوید.
۸) اگر احیاناً نقص و یا کمبودی در برگزاری مجلس احساس کردید آن را در دفتری یادداشت نموده و در رفع آن مشکل، کوشا باشید.

خلاصه اینکه اگر اولین بارتان است که می‌خواهید روضه خانگی برگزار کنید، نترسید. محکم قدم بردارید و به خدا توکل کنید. شما برگزارکننده مراسمی هستید که حضرات معصومین علیهم‌السلام صاحب مجلس هستند.

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که گاهی می‌بینید پولی را در راه حضرت سیدالشهداء علیه‌السّلام و برای فرهنگ أباعبدالله علیه‌السّلام و جلسات ایشان خرج کرده‌اید، اما خداوند متعال طور دیگری جبران می‌کند؛ مثلاً عمره‌ای نصیب شما می‌کند که در ذهن شما نمی‌آمده و شما را کمک می‌کند که این عمره را با اخلاص انجام دهید، خداوند به موسی بن عمران علیه‌السلام فرمود: اگر کسی یک دینار برای حسین من خرج کند، تا از دنیا نرفته است پاداش او را هفتاد برابر خواهم داد.

در پایان قابل ذکر است که مؤسسه فرهنگی تبلیغی ثاقب در دی ماه ۱۳۹۹ مصادف با ایام فاطمیه و شیوع بیماری منحوس کرونا با هدف تسهیل‌گری در اعزام سخنران به جلسات خانگی در این راه قدم نهاده است و برای افرادی که تمایل به برگزاری مجلس خانگی (جشن خانگی یا روضه خانگی) در منزلشان دارند سخنران هماهنگ و اعزام می‌کند.


تاریخ آخرین بروزرسانی: ۲۸ آبان ۱۴۰۲