خمام

خُمام (به گیلکی: خۊمام)، شهری در استان گیلان و مرکز شهرستان خمام می‌باشد. شهر خمام بر سر راه ارتباطی دو شهر بزرگ و توریستی استان گیلان یعنی رشت و بندر انزلی واقع شده‌است و به عبارتی مسیر بین‌المللی و ترانزیتی مرکز استان گیلان به سمت بزرگ‌ترین بندرِ شمالِ کشور یعنی بندرانزلی، از شهر خمام می‌گذرد و همین امر بزرگ‌راه رشت به خمام را طبق اعلام پلیس راه گیلان به عنوان دوّمین جادهٔ پرتردّد استان در سال ۱۳۹۴ معرّفی نموده‌است. شهر خمام مرکز شهرستان خمام است که در تاریخ یازدهم آبان ۱۳۹۹ طبق مصوّبه هیئت وزیران از بخش به شهرستان ارتقا یافت و از شهرستان رشت جدا گردید. خمام نزدیک‌ترین شهر به مرکز استان گیلان، رشت است‌‌. فاصلهٔ شهر خمام تا شهر رشت ۷ کیلومتر و تا شهر بندرانزلی ۱۳ کیلومتر می‌باشد. خمام در شمال از طریق ساحل جفرود بالا (به طول ۱/۵ کیلومتر) به دریای خزر متصل است و شهری مرزنشین محسوب می‌شود. خمام در غرب از طریق روستای دهنه‌سر شیجان و روستای جیرسرباقرخاله توسط رودخانه به شرق تالاب انزلی متّصل می‌شود. تعداد ۷ روستا از روستاهای حومهٔ خمام جزئی از منطقهٔ آزاد انزلی به‌شمار می‌روند. مردم خمام نیز مانند دیگر نقاط گیلان گیلک هستند، و به زبان گیلکی با گویش بیه پسی با لهجهٔ خمامی صحبت می‌کنند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر خمام ۲۰٬۸۹۷ نفر بوده است.